HÃY LÀM CHƯ CHÚA TRUYỀN DẠY

(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ)

Báo cáo của tổ chức vận động chống đói nghèo quốc tế Oxfam có tiêu đề “Nền kinh tế của 99%”, được đưa ra trước thời điểm khai mạc Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos (Thụy Sỹ) từ 17-20/1, theo đó, tổng tài sản của 3,6 tỷ người nghèo nhất thế giới chỉ tương đương với tổng giá trị tài sản ròng của 8 người gồm 6 công dân Mỹ, một doanh nhân Tây Ban Nha và một doanh nhân đến từ Mexico. Trong số này có những tỷ phú như Bill Gates – nhà sáng lập Tập đoàn công nghệ danh tiếng Microsoft, Mark Zuckerberg – ông chủ trang mạng xã hội “đình đám” Facebook và Jeff Bezos, nhà sáng lập trang bán hàng trực tuyến Amazon. Ước tính, giá trị tài sản của nhóm người giàu nhất này tăng trung bình 11% mỗi năm kể từ 2009.

Cũng theo cách tính toán mới, con số của năm là 43 người giàu nhất và 3,6 tỷ người (50% dân số thế giới).

Câu hỏi được đặt ra: Tại sao lại có sự bất bình đẳng và chênh lệch giầu nghèo quá lớn như vậy? Có phải vì con người ích kỷ, hẹp hòi không biết chia sẻ cho nhau không, hay thay vì chế tạo ra bột mỳ, lương thực, thuốc men giúp con người đỡ khổ, thì lại tích luỹ làm giầu, chế tạo súng ống chạy đua vũ trang?

Thật nguy hiểm, khi con người ngày càng giầu về vật chất, nhưng lại nghèo về tinh thần như: đạo lý, công bằng, tình thương, sự thật, tình liên đới và trách nhiệm, kéo theo sự đói nghèo tổng thể. Phải khẳng định rằng, Thiên Chúa tạo dựng con người theo hình ảnh và như họa ảnh của mình (x. St 1,26). Người cũng là Thiên Chúa tình thương (x. 1Ga 4,8), nên con người tự bản chất là tình thương. Không có tình thương, thế giới không còn là thế giới của con người nữa.

Thời Êlia, đứng trước đám đông dân chúng đói khát, Êlisê người của Thiên Chúa nói: “Xin dọn cho dân chúng ăn” (2V 4, 42). Đầy tớ của người trả lời: “Tôi dọn bấy nhiêu cho một trăm người ăn sao?” (2V 4, 43) Đến thời Chúa Giêsu, các môn đệ Chúa khi được yêu cầu lo cho đám dân chúng ăn, họ thưa: “Bấy nhiêu thì thấm vào đâu cho từng ấy người”. Êlisê ra lệnh: “Cứ dọn cho dân chúng ăn ” (2V 4, 44). Còn Chúa Giêsu thì bảo các môn đệ mình: “Cứ bảo người ta ngồi xuống”… Người phân phát cho các kẻ ngồi ăn… ai muốn bao nhiêu tuỳ thích” (Ga 6, 10-12).

Lệnh Chúa Giêsu truyền cho các môn đệ phải làm ngay lập tức. Nhìn thấy đám đông, Đức Giêsu chạnh lòng thương. Đây là một đám đông nghèo khổ, đói khát, bệnh tật, bơ vơ không người chăn dắt. Đám đông tội nghiệp đi tìm Đức Giêsu không phải chỉ để được ăn no, nhưng còn để được chữa lành bệnh, nhất là được ủi an, dạy dỗ và bảo ban.

Các môn đệ đã nhìn thấy đám đông đói khát. Lo cho năm ngàn người ăn là ngoài tầm tay của các môn đệ. Triệu chứng thờ ơ xuất hiện, gặp người có hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn mà không thấy xót xa, không ra tay giúp đỡ dù có điều kiện; đứng trước sự bất công mà không thấy phẫn nộ ; thấy điều tốt đẹp, cao thượng mà không ngưỡng mộ, cảm phục. Dù là thờ ơ, dửng dưng, hay mặc kệ, bất cần đều là vô cảm.

Chúa muốn loại bỏ sự vô cảm nơi các môn đệ, Người phán: “Cứ bảo họ ngồi xuống”. Ngồi xuống để làm gì, phải chuẩn bị đồ ăn cho họ thôi, một trách nhiệm nặng nề vượt quá sức các môn đệ, nhưng đã đồng cảm thì phải có trách nhiệm. Trái tim cảm thương thật sự phải truyền tới bàn tay.

Đồng cảm là góp phần mình. Chúa không cần những phép tính vĩ mô, năm ngàn người thì cần bao nhiêu bánh? Những tính toán như thế, không thực tế và làm ta lo sợ. Chúa dạy các môn đệ khởi đi từ thực tế: “một bé trai có năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá” (Ga 6, 9). Thật là ít ỏi, nghèo nàn, Chúa không chê cái ít ỏi nghèo nàn ấy. Có ít hãy đóng góp ít. Nhưng quan trọng là phải bắt tay vào. Đồng cảm không đòi ta phải quán xuyến mọi sự, nhưng đòi ta góp phần của mình vào việc chung.

Đồng cảm là chia sẻ. Chúa chúc tụng để làm phép bánh và cá như ta thấy, những đóng góp dù ít ỏi của ta đã thành thiêng liêng cao quí. Chúa không làm phép lạ tức khắc biến ngay cá và bánh ra một núi lương thực cho mọi người tự do đến lấy. Chúa cũng không tự tay phân phát lương thực cho mọi người. Chúa trao bánh và cá cho các môn đệ. Các môn đệ trao cho mọi người. Và mọi người trao lại cho nhau. Đó là bài học lớn của phép lạ. Chính khi mọi người trao cho nhau, Chúa làm phép lạ. Bánh và cá cứ tiếp tục sinh sôi bao lâu những bàn tay còn trao cho nhau. Bánh và cá vẫn tiếp tục nhân lên bao lâu mắt con người vẫn còn nhìn nhau. Những tấm bánh của tình liên đới. Những đàn cá của sự chia sẻ nhân lên theo nhịp đập đồng cảm của trái tim. Khi trái tim chan chứa yêu thương, quan tâm, liên đới, lương thực trở nên phong phú, dư thừa.

Thế mà các môn đệ đã vội lo. Cũng như ta thường lo thế giới này quá chật hẹp không đủ chỗ cho mọi người. Lương thực trên thế giới không đủ nuôi mọi người. Hôm nay Chúa dạy ta mỗi người hãy chia sẻ những gì mình có thì thế giới sẽ dư thừa lương thực. Khi trái tim mở ra thế giới sẽ có đủ chỗ cho mọi người.

Quả thật, có lòng thương cảm người khác là một điều tốt, nhưng chưa đủ, cần phải có hành động thực sự nữa. Chúa Giêsu đã làm và dạy chúng ta như thế. Thử nghĩ, trước nỗi đau và túng cực của tha nhân, ta có thái độ thế nào? Ngoảnh mặt làm ngơ hay bưng tai giả vờ làm điếc, không thể chấp nhận được. Chúa không đòi chúng ta làm những việc to lớn, nhưng đòi chúng ta biết chia sẻ những gì trong tầm tay của chúng ta, phần còn lại Chúa sẽ thực hiện. Ngạn ngữ phương tây có nói: Giúp người thì trời giúp cho. Việt Nam ta cũng thường nói: ở xởi nởi thì trời cởi cho, ở xẻn xo thì trời co tay lại.

Hôm nay, Đức Giêsu dạy chúng ta hãy nhìn những người chung quanh bằng ánh mắt của tình liên đới, đừng dửng dưng, vô cảm. Những người già bị bỏ rơi cô đơn, người này đói vì tôi vô tâm hay đã ăn quá nhiều, người kia rách vì tôi đã mê mải chạy theo mốt. Những đứa trẻ này hư hỏng vì tôi đã thiếu quan tâm chỉ bảo. Những đứa trẻ kia rơi vào tội phạm vì tôi đã không làm gương tốt cho chúng. Thế giới này chưa tốt một phần có trách nhiệm của mỗi người chúng ta. Thế giới này chưa công bằng trong đó có phần lỗi của chúng ta. Ý thức về sứ mạng này, chúng ta hãy phấn đấu để trở nên những tông đồ, những sứ giả, những người cổ vũ và kiến tạo nền văn minh tình thương.

Lạy Đức Maria, Đấng chỉ bảo đàng lành, xin cầu cho chúng con. Amen.

4. Cộng tác với Chúa

(Suy niệm của Lm. Joshepus Quang Nguyễn)

Thánh Augustinô đã nói: “Khi tạo dựng nên chúng ta, Chúa không cần hỏi ý kiến chúng ta, nhưng để cứu độ chúng ta, Ngài cần chúng ta đồng ý và cộng tác với Ngài”. Nói như vậy có nghĩa là gì? Vì Sách Sáng Thế viết rằng Thiên Chúa toàn năng phán một lời thì có tất cả mà. Rồi, các Sách Tin Mừng tường thuật chúng ta thấy Chúa Giêsu làm biết bao nhiêu phép lạ: cho người què được đi, người mù được thấy, kẻ chết sống lại…chứng tỏ Ngài quyền năng phép tắc như thế thì Ngài muốn cứu ai cũng được mà!? Tại sao phải đòi chúng ta cộng tác?

Bài đọc 1, Sách Các Vua kể chỉ có hai mươi chiếc bánh lúa mạch và cốm đựng trong bị. Ông Ê-li-sa nói: “Phát cho người ta ăn.” Nhưng tiểu đồng không chịu vì có mấy cái, sao phát đủ cho cả trăm người ăn được? Ông bảo: Cứ phát đi Thiên Chúa sẽ làm phép lạ! Qủa thế, khi tiểu đồng phát cho họ, bánh hóa nhiều, họ ăn no nê mà vẫn còn dư. Đến, Bài Tin Mừng, Chúa Giêsu đã làm phép lạ từ năm chiếc bánh và hai con cá của một em nhỏ. Sự đóng góp của em tuy nhỏ bé nhưng Chúa đã làm cho trở nên to lớn đến nỗi hàng ngàn người được no nê giữa một nơi hoang vắng. Thử hỏi ngược lại, ông từ Ba-an Salisa không biếu quà cho ông Ê-li-sa; nếu em bé này không đưa bánh và cá, thì Chúa có hóa bánh ra nhiều không? Dĩ nhiên có! Nhưng Chúa cần sự công tác công-sức-của chúng ta dù nhỏ bé ngõ hầu thành quả chúng ta có được quí giá và đáng trân trọng.

Cụ thể, thánh Augustinô một con người tội lỗi tầy trời ấy thế mà trở thành bậc thánh vĩ đại vì Ngài chịu cộng tác với Chúa bằng việc sám hối quay về với Chúa. Và Chúa đã biến đổi đời Ngài từ tội nhân thành thánh. Rồi Mẹ Têrêxa Calculta, một bà già nhăn nheo, lưng còng làm được gì. Ấy thế mà Mẹ cộng tác với Chúa bằng cách sẵn sàng cho đi chính cái già nua, nhăn nheo, lưng còng qua việc phục vụ Chúa và tha nhân. Và Chúa đã làm nên những việc trọng đại và kỳ diệu qua công tác phục vụ của Mẹ đến nỗi cả thế giới nghiêng mình bái phục.

Quay lại bài Tin Mừng, Chúa bảo các môn đệ cộng tác với Ngài bằng việc phân phát cho họ ăn và chỉ khi các môn đệ phát bánh và cá thì Chúa mới làm phép lạ. Chúa muốn dạy rằng Chúa cần sự cộng tác của chúng ta trong chương trình cứu nhân độ thế của Thiên Chúa đã giao cho chúng ta, nghĩa là bên cạnh tình thương và ơn phúc của Chúa, chúng ta phải ra sức chung tay chung lòng để xây dựng cuộc sống này tươi sáng, ấm no và hạnh phúc hơn. Dĩ nhiên với quyền năng vô biên, Chúa có thể làm được mọi sự, nhưng Chúa muốn chúng ta cộng tác với Ngài bằng tất cả những gì mình có, kể cả sự dốt nát, hèn kém, vô dụng của chúng ta. Chúa muốn chúng ta đóng góp bằng thiện chí, bằng sức lực, bằng kiên nhẫn, bằng hy sinh có như thế Chúa sẽ làm phép ban cho tất cả những gì chúng ta muốn, chúng ta xin. Cho nên, trong bài đọc 2, Thánh Phaolô khuyên bảo: “Anh em hãy ăn ở thật khiêm tốn, hiền từ và nhẫn nại; hãy lấy tình bác ái mà chịu đựng lẫn nhau. Anh em hãy thiết tha duy trì sự hiệp nhất mà Thần Khí đem lại, bằng cách ăn ở thuận hoà gắn bó với nhau”.

Báo Tiền Phong có đăng bài viết ” Chàng trai ‘hư’ trúng số tiền tỷ, mua nhà tặng mẹ” kể rằng Phan Nẵng bỏ học lớp 9 do hoàn cảnh gia đình khó khăn, phải đi bán vé số, bán quán, trông trẻ thuê… Nhưng Nẵng buồn tủi vì bố mẹ nhiều lần cãi cọ, Mẹ Nẵng 53 tuổi bỏ nhà đi lang thang, làm đủ nghề kiếm sống. Thế là Nẵng theo chúng bạn chơi bời, lêu lổng, cắp cắp vặt ở chợ. Bị bắt và đưa đi trại cải huấn. Sau thời gian cải huấn, Nẵng đổi đời quyết làm lại từ đầu. Làm khuôn vác cho bà chủ quầy hàng. Một lần nọ, em đang phụ bán hàng ở chợ, thấy ông lão bán vé số cầm mấy tờ vé số năn nỉ nhiều người không ai mua, lúc này chỉ còn hơn 10 phút nữa tới giờ sổ số. Nẵng nghĩ nếu không bán,chắc ông lỗ vốn cả ngày. Em mua dùm ông 5 vé còn lại. Sáng hôm sau, em trúng số đặc biệt 3 vé, gần một tỷ đồng. Người chúc mừng thì ít, người kéo đến rủ rê chơi bời thì nhiều nhưng Nẵng một mực từ chối. Cậu dành ít tiền giúp một số bà con nghèo, còn lại mua căn nhà nhỏ, và mời mẹ về ở.

Chúa đó! em Nẵng đã cộng tác với Chúa nghèo khổ qua việc yêu thương giúp đỡ người nghèo khổ. Và Chúa đã làm phép lạ nơi em. Ước gì sau thánh lễ này, về với gia đình, để gia đình được êm ấm, hạnh phúc: Chúa đòi hỏi sự cộng tác của vợ chồng, con cái bằng sự thuận hòa, yêu thương, tha thứ, hy sinh, phục vụ cho nhau, vì một sự nhịn là chín sự lành. Đối với xã hội, để xã hội này không còn chiến tranh, không có bạo lực, không có cướp bóc, giết người, không có người nghèo đói… Chúa muốn chúng ta phải cộng tác bằng lòng bao dung, lòng nhân ái, lòng thiện và lòng quảng đại cho đi. Rất có thể phần cộng tác của chúng ta thì nhỏ bé và tầm thường, nhưng dưới tác động của Chúa, nó sẽ trở nên to lớn và mang lại ơn cứu độ cho mình và cho nhiều người. Một tấm bánh nhỏ bé, chẳng có gì đáng kể, nhưng nếu được trao ban cho một người nghèo đói thì quả là to lớn và hạnh phúc biết bao vì “một miếng khi đói bằng một gói khi no”. Xin Chúa giúp chúng ta hăng say thi triệt để Lời Chúa dạy hôm nay. Amen.