LÚA TRĨU BÔNG

(Suy niệm của Lm Giuse Nguyễn Hưng Lợi)

Chúa Giêsu trong ba năm đi giảng dạy, Ngài thường dùng những dụ ngôn, những sự việc thực tế diễn ra xung quanh, xẩy ra trước mắt để dạy dỗ dân chúng. Hôm nay, Chúa Giêsu dùng hai dụ ngôn về Nước Thiên Chúa, đó cũng là hai dụ ngôn về hạt giống. Chúa đã trồng hạt giống Nước Trời trong tâm hồn chúng ta. Chúng ta phải vun xới, dưỡng nuôi hạt giống ấy với tâm hồn đạo đức, với lòng trung tín và nhẫn nại.

Bài Tin Mừng của thánh Máccô cho chúng ta thấy sự lạc quan, hai dụ ngôn nói về hạt giống. Dụ ngôn thứ nhất thuật lại chuyện một người nông dân gieo trồng hạt giống.Một số hạt rơi vào đất tốt.Một số hạt rơi vào đất xấu. Nhưng, hạt giống chị nẩy sinh tươi tốt khi nó rơi vào đất tốt. Còn dụ ngôn thứ hai cho hay rằng hạt giống phát triển, lớn lên mau lẹ trong đất mà người nông dân không hề hay biết. Đó là mầu nhiệm, là phép lạ đối với người nông dân này. Dụ ngôn thứ ba diễn tả hình ảnh thật tương phản giữa hạt giống bé tí teo và cái cây to, khỏe, lớn xinh đẹp mọc lên từ hạt giống bé này. Thực tế, cả ba dụ ngôn đều nói về mầu nhiệm Nước Chúa. Dụ ngôn thứ nhất mạc khải cho biết Nước Thiên Chúa chỉ triển nở và lớn lên trong những tâm hồn thành tâm thiện chí, trong những tâm hồn thánh thiện, đạo đức. Dụ ngôn thứ hai cho thấy Nước Chúa tăng trưởng trong tâm hồn mỗi người chúng ta cách mầu nhiệm lạ lùng, huyền nhiệm chúng ta không hề hay biết. Dụ ngôn thứ ba mạc khải cho chúng ta hay tuy hạt giống trong hồn chúng ta bé nhỏ nhưng rồi sẽ phát triển, tăng trưởng trong tâm hồn chúng ta thành một thực tại hoàn hảo, lạ lùng.

Ba dụ ngôn của thánh Máccô cho chúng ta xác tín mạnh mẽ về mầu nhiệm Nước Trời. Hạt giống âm thầm mọc lên trong tâm hồn chúng ta và như thế khi chúng ta tín thác vào Chúa, Ngài đã gieo trồng hạt giống trong ta, Ngài thấu hiểu những gì đang xẩy ra trong tâm hồn chúng ta dù chúng ta không hề nhận biết. Thứ đến, mỗi người chúng ta phải kiên trì, nhẫn nại bởi vì có khi chúng ta chẳng thấy hạt giống tăng trưởng gì nghĩa là chúng ta chẳng thấy mình đạo đức, thánh thiện gì hơn trước nhưng chúng ta đừng nản, đừng thất vọng. Chúng ta cứ kiên trì vun xới hạt trong tâm hồn chúng ta bằng việc hy sinh, hãm mình, cầu nguyện, lãnh nhận các Bí tích.

Chúng ta luôn phải tín trung và phó thác. Ông bà, Cha mẹ của chúng ta là những mẫu gương tuyệt vời giúp chúng ta noi gương bắt chước vv...Chính thái độ tín trung, kiên nhẫn phó thác trong tin yêu vào Chúa là sức mạnh, là niềm vui và là động lực giúp chúng ta nhận được ơn của Chúa, và giúp chúng ta thành công trong đời sống làm con Chúa.

Vâng, cuộc hành trình đi về Nước Trời, là cuộc lữ hành đức tin thật tuyệt vời, mạnh mẽ và sâu xa, chính đức tin giúp chúng ta nhận ra Nước Chúa đang hiện diện giữa chúng ta, đang hiện diện giữa nhân loại này. Thái độ tín trung chờ đợi luôn luôn là thái độ chúng ta phải có bởi vì hạt giống nào cũng phải đòi hỏi được vùi sâu trong lòng đất. Hạt giống nào cũng đòi hỏi phải được gieo vào thửa đất tốt mới nẩy sinh bông trái tốt đẹp. Hạt giống cũng như con người phải đương đầu với những khó khăn, thử thách như thổ nhưỡng, phân bón, gió, bão vv...Do đó, chúng ta luôn phải vững bền để sống niềm tin: Chúa luôn kiên nhẫn đợi chờ và giang cánh tay đón chờ chúng ta...Nước Thiên Chúa luôn luôn thành tựu giữa thế gian có thuận nhưng cũng đầy nghịch cảnh. Đừng nản lòng, đừng nhụt chí, hãy luôn kiên nhẫn, phó thách, đợi chờ.

Sứ điệp các Bài đọc và Tin Mừng hôm nay nhắm tới: Chúng ta đã lãnh nhận Bí tích rửa tội. Chúa đã gieo trong tâm hồn chúng ta hạt giống Nước Trời, chúng ta phải nuôi dưỡng vun trồng nó bằng cầu nguyện, siêng năng lãnh nhận các Bí tích đặc biệt là Bí tích giao hòa và siêng năng, sốt sắng lãnh nhận Mình Máu Thánh Chúa Kitô. Như thế, hạt lúa, hạt giống sẽ mọc lên và trĩu trái.

Ca nhập lễ, lễ Chúa nhật sáng nay viết: " Lạy Chúa, xin nghe tiếng con kêu cầu Chúa. Chính Ngài là Đấng phù trợ con, xin chớ bỏ rơi, xin đừng xua đuổi, Lạy Thiên Chúa, Đấng cứu độ con " (Tv 26, 7.9).

Và ca hiệp lễ lại viết: " Một điều tôi kiếm tôi xin, là luôn được ở trong đền Chúa tôi. Mọi ngày trong suốt cuộc đời " (Tv 26, 4).

Lạy Chúa, Chúa ban sức mạnh cho những kẻ cậy trông, xin nghe lời chúng con cầu khẩn: loài người chúng con, thân phận yếu hèn, không thể làm được chi, nếu Chúa không nâng đỡ; xin Chúa hằng tuôn đổ hồng ân, giúp chúng con giữ huấn lệnh Chúa truyền, để chỉ muốn và làm những điều Chúa ưa thích (Lời nguyện nhập lễ).

55.Chúa Nhật 11 Thường Niên

NƯỚC THIÊN CHÚA TRÔNG NHƯ THẾ NÀO

(Suy niệm của Lm. Jude Siciliano - Chuyển ngữ: Anh em HV Đaminh Gò-Vấp)

Đức Giêsu giới thiệu dụ ngôn ngày hôm nay bằng cách nói rằng: "chuyện nước Thiên Chúa thì cũng tựa như..." Rồi sau đó Người kể dụ các dụ ngôn. Lưu ý đức Giêsu nói về các hành động khi Người muốn mô tả nước Thiên Chúa. Đó không phải là ranh giới hay một nơi chốn nào, cũng không phải là cuộc sống sau cái chết trên thiên đường, Nhưng là về Thiên Chúa đang hoạt động ở đây và nay lúc này do đó các dụ ngôn là những gợi ý cho chúng ta biết phải nhìn về đâu và như thế nào.

Khi mô tả "nước Thiên Chúa như thế nào" tại sao đức Giêsu lại không đưa ra một công thức hay định nghĩa? Nếu Người đã làm như thế, hẳn là Người đã giới hạn "nước Thiên Chúa như thế nào". Nhưng thay vì thế, Người dùng các dụ ngôn, Người tác động vào trí tưởng tượng của ta để giúp chúng ta khám phá ra những nơi chốn, cách thức thú vị và ngạc nhiên mà Thiên Chúa của chúng ta đang hành động.

Nếu chúng ta có được một cái định nghĩa, có thể chúng ta sẽ bị cám dỗ nghĩ rằng "Thiên Chúa chỉ có thể hành động theo kiểu này. Chỉ có thể tìm thấy Thiên Chúa nơi này, chỗ nọ". Vì trí tưởng tượng của chúng ta không giới hạn, nên cũng không có giới hạn nào cho cái gọi là "nước Thiên Chúa như thế nào". Nên chúng ta có thể thắc mắc: "Nước Thiên Chúa như thế nào?" Để trả lời cho câu hỏi chúng ta, đức Giêsu kể cho chúng ta nghe những dụ ngôn hôm nay. Đây chỉ là hai trong số mười ba dụ ngôn trong Tin mừng Maccô. Dù nhiều dụ ngôn như thế (chưa kể những dụ ngôn trong Tin mừng Matthêu và Luca) thì đường lối hoạt động của Thiên Chúa trong cuộc đời chúng ta vẫn không bị giới hạn.

Cả hai dụ ngôn đều bắt đầu theo cách có vẻ như vô nghĩa và không hợp lý: hạt giống bị vung vãi; hạt cải nhỏ xíu được gieo. Trong dụ ngôn thứ nhất không thấy bóng dáng người gieo hạt, trong khi hạt giống lớn lên. "Đất tự động sinh ra hoa màu". Và vào thời gian thích hợp, người nông dân trở lại thu hoạch. Người nông dân đã phải làm bao nhiêu việc? ít nhất trong dụ ngôn này cho thấy, ông chẳng phải làm gì nhiều.

Chắc chắn một điều: đức Giêsu không dạy nhà nông cách trồng trọt. Ngay cả nếu chúng ta có trồng một ít rau hay hoa ở vườn sau nhà, chúng ta cũng biết rằng chẳng ai lại đi vãi hạt giống lung tung, rồi bỏ mặc đó, một thời gian sau quay lại hái hoa hay nhhổ rau về dùng. Sau khi gieo trồng, phải làm cỏ, tưới nước, bón phân, cắt tỉa... rồi nếu may mắn, chúng ta sẽ thu hoạch vụ mùa. Nhưng đức Giêsu dùng hình ảnh quen thuộc trong đời sống của những kẻ đang nghe Người giảng, và khởi đi từ đó, điều chỉnh, thêm thắt chút đỉnh nhằm chuyển tải những chi tiết Người muốn trình bày. Đó chẳng phải là cách gieo trồng sao? Nó được vẽ dựa trên kinh nghiệm hàng ngày của những người đang nghe Người giảng, và Người nói với họ: "Hãy mường tượng thế này..."

Dụ ngôn nói đến kinh nghiệm của chính chúng ta và mời gọi chúng ta mở mắt để thấy Thiên Chúa đang hoạt động và hiện diện trong cuộc đời của chúng ta. Phải chăng các môn đệ hiện đại như chúng ta chưa từng có kinh nghiệm này: nhiều lúc chúng ta chẳng làm gì nhiều nhưng lại nhận được mùa gặt bội thu? Những nhà giảng thuyết thường nói rằng người ta sẽ đến và nói rằng những gì vị giảng thuyết nói cách đó rất lâu đã đụng sâu sắc và cuộc đời người ấy đã được biến đổi. Những người trưởng thành thường nói: "cha tôi/mẹ tôi từng nói rằng....," và trích lại những gì họ đã được nghe từ cha mẹ khi họ còn nhỏ, và nay vẫn còn ảnh hưởng đến lối nghĩ và cách thức hành động của họ. Hoặc là, ai trong chúng ta không có một cau chuyện về thầy/cô giáo những người đã chạm đến cuộc đời chúng ta khi chúng ta còn trẻ và đã định hướng cho cuộc đời ta. Trong tâm trí giáo viên, có thể một hành vi nào đó họ đã thực hiện xem ra không có ý nghĩa gì, vào một ngày lên lớp nào đó. Nhưng hạt giống đã được gieo và một ngày kia sinh nhiều bông hạt.

Trong Tin mừng Maccô, các môn đệ không hiểu và thường bị đức Giêsu quở trách vì sự ngu muội của họ. Cũng thế, chẳng phải chúng ta vững tin rằng Thiên Chúa hành động mới tuyệt vời làm sao khi Ngài sử dụng chúng ta, những môn đệ hữu hạn để gieo hạt mà sau này sẽ có một mùa bội thu đó sao? Người nông dân ra như bỏ qua trong phần giữa của dụ ngôn. Những người môn đệ như chúng ta có nhiều việc phải làm trong triều đại Thiên Chúa. Chúng ta được mời gọi hãy chuyên cần và bền chí. Nhưng dụ ngôn này nhắc nhớ rằng Thiên Chúa thì vô biên và cũng không lệ thuộc vào những việc làm cần thiết để mang lại vương triều Thiên Chúa.

Có lẽ dụ ngôn này giúp chúng ta loại bỏ bớt những lo lắng về những gì người môn đệ chúng ta phải làm. Hôm nay, chúng ta được nhắc rằng không phải tất cả phụ thuộc vào chúng ta. Dụ ngôn không nhấn mạnh vai trò của người gieo hạt, sự xứng đáng hay cần mẫn của người này. Hạt giống tự nảy mầm và lớn lên. Hay nói cách khác, chỉ mình Thiên Chúa mới làm cho hạt nảy mầm và mang lại mùa bội thu.

Không một thí dụ, minh họa, hay dụ ngôn nào có thể tóm kết toàn bộ việc Thiên Chúa hiện diện và hành động giữa chúng ta như thế nào. Vì thế, sau khi trình bày một dụ ngôn, thánh Maccô đặt trước chúng ta một dụ ngôn nữa. Thường khi Sách thánh nói về Thiên Chúa, thì nói về quyền năng vô biên và sự thánh thiện của Ngài. Đối với dân israel bị bại trận, họ cậy trông vào quyền năng của Thiên Chúa, sẵn sàng hành động thay cho họ. Có lẽ họ cũng mong đức Giêsu trình bày một hình ảnh Thiên Chúa quyền năng ảnh hưởng lên thế giới. Nhưng, quả là những thính giả của Người đã rất sửng sốt khi nghe Người nói về dụ ngôn hạt cải.

Như Barbara E. Reid, O.P. đã chỉ ra trong loạt bài viết về các dụ ngôn trong Tin mừng ("Các dụ ngôn cho nhà giảng thuyết: Tin mừng Maccô, Năm B." Collegeville: The Liturgical Press, 1999), dụ ngôn của đức Giêsu hoàn toàn khác với dụ ngôn cây hương bá của Êdêkien (Ed 31) và tính tự phụ của sức mạnh con người. Hạt cải là một loạt thảo mộc quen thuộc. Đức Giêsu nói rằng triều đại Thiên Chúa thì không xa xôi như cây hương bá núi Libăng, nhưng ở gần nay bên như khu vườn sau nhà và nó lớn lên giống như hạt cải.

Những người dân thường như chúng ta làm cho triều đại Thiên Chúa trải rộng và triều đại đó có sức mạnh cải thiện thế giới theo cách thức và nơi chốn cách lạ lùng. Nếu quý vị đã từng nhổ cỏ, quý vị sẽ thấy chúng mới lì lợm ra sao. Ngay khi quý vị nghĩ mình đã chiến thắng chúng và tất cả đã bị nhổ hết, thì chúng lại mọc trở lại! Vương triều Thiên Chúa cũng vậy, có thể làm hư hao những khu vườn ngăn nắp và hình thức.

Nếu triều đại Thiên Chúa giống như hạt cỏ lớn lên và không bị tiêu diệt, thì ta tìm đâu ra nó? Hay tôi đang tìm sai chỗ, giữa những người đầy quyền lực, giữa những gì được sắp xếp và kiểm soát, trong và ngoài nhà thờ? Chúng ta cần tẩy sạch lối nhìn, những mong ướng của chúng ta phải sắp xếp lại nếu chúng ta muốn khám phá ra triều đại Thiên Chúa trong thế giới của chúng ta (nước Thiên Chúa như thế nào). Từ hai dụ ngôn hôm nay, chúng ta có thể lỡ mất hành động của Thiên Chúa giữa chúng ta, vì chúng ta tìm kiếm sai chỗ hay bị vước vào quan niệm của chúng ta về Thiên Chúa là ai và Ngài hành động thế nào. Hai dụ ngôn này đề nghị rằng trong những thắc mắc của chúng ta về Thiên Chúa, tốt nhất là hãy sẵn sàng ngạc nhiên và nếu chúng ta hòa nhịp trong dụ ngôn, chúng ta sẽ biết được "nước Thiên Chúa như thế nào".

56.Kỹ năng sống

(Suy niệm của Trầm Thiên Thu)

Sinh ra làm người, ai cũng như ai – có cái vốn “nhân chi sơ tính bổn thiện”, còn mọi thứ đều phải nhờ người khác, cụ thể cha mẹ. Theo thời gian, dần dần người ta học được nhiều điều khác, từ những gì đơn giản nhất: “Học ĂN, học NÓI, học GÓI, học MỞ”.

Học từ trường gia đình, rồi trường học và trường đời. Tất cả đều giúp tích lũy kinh nghiệm để tự rút ra kỹ năng sống. Bản năng sinh tồn ai cũng được thiên phú, nhưng nó có thể trở nên tốt hoặc xấu – tự ái hoặc nhịn nhục, vấn đề là sống theo bản năng nhưng có bản lĩnh hay không, hơn nhau là thế: Bản Năng là BỘC LỘ cơn nóng giận, Bản Lĩnh là KIỀM CHẾ cơn nóng giận.

Cái gì cũng phải học, học đến chết chưa hết, và cái gì cũng cần kỹ năng – đặc biệt là sống cho nên người. Kỹ năng sống là tập hợp các hành vi tích cực và khả năng thích nghi để đối phó hiệu quả với các nhu cầu và thách thức trong cuộc sống hằng ngày. Nói cách khác, đó là khả năng tâm lý xã hội. Sống là tập hợp các kỹ năng tiếp thu qua giáo dục, qua việc trải nghiệm trực tiếp hoặc gián tiếp, biết cách xử lý các vấn đề một cách khôn ngoan. Kỹ năng sống có chức năng đem lại hạnh phúc và hỗ trợ thành người tích cực, hữu ích trước tiên cho chính mình, sau là cho gia đình, xã hội và Giáo Hội.

Có các quan niệm khác nhau về kỹ năng sống. Theo Tổ chức UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc), “Kỹ năng sống là năng lực cá nhân có thể thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hằng ngày”. Theo WHO (Tổ chức Y Tế Thế Giới), “Kỹ năng sống là khả năng thiết thực mà con người cần để có sống an toàn và khoẻ mạnh. Đó là những kỹ năng mang tính tâm lý xã hội và kỹ năng về giao tiếp được vận dụng trong những tình huống hằng ngày để tương tác một cách hiệu quả với người khác, đồng thời có thể giải quyết hiệu quả các vấn đề, các tình huống trong cuộc sống”. Theo UNICEF (Quỹ Nhi Đồng Liên Hiệp Quốc), “Kỹ năng sống bao gồm các kỹ năng cốt lõi: Kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xác định giá trị, kỹ năng quyết định, kỹ năng kiên định và kỹ năng đạt mục đích”.

Những câu chuyện “răn đời” mang tính giáo dục luân lý khả dĩ giúp người đọc có thêm kỹ năng sống, và người ta gọi đó là dụ ngôn hoặc ngụ ngôn. Dụ ngôn cũng được gọi là ngụ ngôn, hai danh từ này có nghĩa tương đương nhưng cũng có nghĩa khác nhau.

1. Truyện Ngụ Ngôn (Anh: parable, fable; Pháp: parabole, fable) là một câu chuyện ngắn, đơn giản, bằng văn xuôi hoặc văn vần, mang tính hoang đường, truyền thuyết, hư cấu, “bịa” ra như chuyện phiếm, nhưng vẫn có bài học luân lý, mang tính giáo dục, răn đời; các nhân vật thường là vật hoặc con vật được nhân cách hóa, các nhân vật cũng có thể là người hoặc thần linh.

2. Truyện Dụ Ngôn (Anh: parable, Pháp: parabole) cũng là một câu chuyện ngắn, đơn giản, bằng văn xuôi, nhưng khác là mang tính bí ẩn, mang tính tục ngữ, đặc biệt là mang chiều kích tâm linh. Chúa Giêsu dùng thể loại này, tức là Ngài dùng thể loại “dụ ngôn” chứ không dùng “ngụ ngôn”.

Kinh Thánh xác nhận: “Ngài không nói gì với họ mà không dùng dụ ngôn” (Mt 13:34; Mc 4:34). Trong các Phúc Âm nhất lãm có khoảng 35 dụ ngôn. Chúa Giêsu sử dụng dụ ngôn để minh họa chân lý, dùng hình ảnh dưới thế nhưng mang ý nghĩa trên trời. Ngài ưa dùng dụ ngôn, có lẽ vì loại văn này độc đáo và thú vị.

Một lần nọ, các môn đệ cảm thấy lạ nên hỏi Thầy Giêsu: “Sao Thầy lại dùng dụ ngôn mà nói với họ?” (Mt 13:10). Ngài trả lời: “Bởi vì anh em thì được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không. Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có dư thừa; còn ai không có thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy mất. Bởi thế, nếu Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ, vì họ nhìn mà không nhìn, nghe mà không nghe không hiểu. Thế là đối với họ đã ứng nghiệm lời sấm của ngôn sứ I-sai-a: Các ngươi có lắng tai nghe cũng chẳng hiểu, có trố mắt nhìn cũng chẳng thấy; vì lòng dân này đã ra chai đá: chúng đã bịt tai nhắm mắt, kẻo mắt chúng thấy, tai chúng nghe, và lòng hiểu được mà hoán cải, và rồi Ta sẽ chữa chúng cho lành” (Mt 13:11-15; x. Mc 4:10-12 và Lc 8:9-10). Cách trả lời cũng rất lạ.

Nói là nói vậy, nhưng khi chỉ có Thầy trò với nhau, Ngài lại giải thích hết cho các môn đệ hiểu. Ngài nói rằng việc sử dụng các dụ ngôn có hai mục đích: MẶC KHẢI SỰ THẬT cho những người MUỐN BIẾT và che giấu sự thật đối với những người dửng dưng, không quan tâm. Nhóm Pha-ri-sêu đã công khai khước từ Đấng Mê-si-a và phỉ báng Chúa Thánh Thần, nghĩa là họ phạm loại tội nặng nhất – không được tha ở đời này và đời sau (Mt 12:22-32). Điều đó ứng nghiệm lời ngôn sứ I-sai-a nói về những người cứng lòng, đui mù và câm điếc: “Hãy đi nói với dân này rằng: Cứ nghe cho rõ nhưng đừng hiểu, cứ nhìn thật kỹ nhưng đừng nhận ra. Hãy làm cho lòng dân này ra đần độn, cho tai nó điếc, cho mắt nó mù; kẻo mắt nó thấy, tai nó nghe và lòng nó hiểu, mà nó trở lại và được chữa lành” (Is 6:9-10). Đối với những người cố chấp, dốt mà hợm hĩnh, ngu mà chảnh chọe, người ta thường mỉa mai rằng “thà nói với đầu gối còn hơn”.

Hầu như sau mỗi lần dùng dụ ngôn, Chúa Giêsu thường nói: “Ai có tai nghe thì nghe” (Mc 4:9; Mc 4:23; Mc 7:16; Lc 8:8; Lc 14:35). Đó là cách mời gọi lắng nghe dụ ngôn, không chỉ nghe chuyện đời thường mà là tìm kiếm sự thật của Thiên Chúa. Ngài ban cho mỗi người phần bằng nhau: HAI TAI và MỘT MIỆNG – tức là phải biết NGHE nhiều hơn NÓI. Ngoài ra còn hai mắt, hai chân, hai tay, và chỉ một bộ óc –  nhìn nhiều, đi nhiều, làm nhiều, nhưng phải suy nghĩ chín chắn chứ không được mưu mô lươn lẹo. Độc đáo lắm!

Từ ngàn xưa, Thiên Chúa đã phán hứa: “Từ ngọn cây, từ ngọn hương bá cao chót vót, Ta sẽ lấy, sẽ ngắt một chồi non; chính Ta sẽ trồng nó trên đỉnh núi cao vòi vọi. Ta sẽ trồng nó trên núi cao của Ít-ra-en. Nó sẽ trổ cành và kết trái thành một cây hương bá huy hoàng. Muông chim đến nương mình bên nó, và ẩn thân dưới bóng lá cành. Tất cả cây cối ngoài đồng ruộng sẽ nhận biết chính Ta là Đức Chúa. Ta hạ thấp cây cao và nâng cao cây thấp, Ta làm cho cây xanh tươi phải khô héo và cây khô héo được xanh tươi. Chính Ta là Đức Chúa, TA ĐÃ PHÁN LÀ TA THỰC HIỆN” (Ed 17:22-24). Trong đó có “hình bóng” của dụ ngôn thời Tân Ước mà Chúa Giêsu sử dụng để nói về Nước Trời. Đó là một lời hứa, nhưng là lời hứa đang ứng nghiệm trong “Thời Cánh Chung” – thời cuối cùng, thời chúng ta đang sống.

Thật hạnh phúc khi được Thiên Chúa thề hứa, bởi vì lời hứa đó chắc chắn ứng nghiệm và hiện thực, chứ không như lời hứa của phàm nhân – những kẻ mang họ “hứa” và liên quan dòng máu của lão Cuội già. Thánh Vịnh gia đã tâm nguyện: “Thú vị thay được TẠ ƠN Chúa, được MỪNG HÁT danh Ngài, lạy Đấng Tối Cao, được TUYÊN XƯNG tình thương của Ngài từ buổi sớm, và lòng thành tín của Ngài suốt canh khuya” (Tv 92:2-3). Tạ ơn và xưng tụng Thiên Chúa là trách nhiệm của mọi phàm nhân, mệnh danh là “sinh vật cao cấp” được Ngài tạo dựng vì yêu quý và thương xót một cách vô điều kiện.

Sử dụng lối so sánh cụ thể và dễ hiểu, Thánh Vịnh gia nói: “Người công chính vươn lên tựa cây dừa tươi tốt, lớn mạnh như hương bá Li-băng được trồng nơi nhà Chúa, mơn mởn giữa khuôn viên đền thánh Chúa ta; già cỗi rồi, vẫn sinh hoa kết quả, tràn đầy nhựa sống, cành lá xanh rờn, để loan truyền rằng: Chúa thực là ngay thẳng, là núi đá cho tôi ẩn náu, nơi Người chẳng có chút bất công” (Tv 92:13-16). Màu xanh thiên nhiên cho thấy sức sống dồi dào của cảnh vật, đó là nhờ bám rễ sâu vào lòng đất để hút các dưỡng chất; tương tự, con người sẽ thanh thản và bình an phát triển nhờ hồng ân Thiên Chúa, mãi mãi không tàn úa, nếu biết bám chặt vào Thiên Chúa.

Rất thanh thản, Thánh Phaolô bộc bạch: “Chúng tôi luôn mạnh dạn, và chúng tôi biết rằng: ở lại trong thân xác này là lưu lạc xa Chúa, vì chúng ta tiến bước NHỜ LÒNG TIN chứ không phải NHỜ ĐƯỢC THẤY CHÚA. Vậy, chúng tôi luôn mạnh dạn, và điều chúng tôi thích hơn, đó là lìa bỏ thân xác để được ở bên Chúa” (2 Cr 5:6-8). Đức tin thực sự rất cần thiết, cần hơn việc “được thấy Chúa”. Thế nhưng, nhiều người vẫn “đua nhau” tìm kiếm “sự lạ” ở nơi này hoặc nơi kia, trong khi bí tích Thánh Thể là phép lạ vĩ đại nhất, hằng ngày vẫn xảy ra tại các nhà thờ hoặc nhà nguyện ở khắp nơi trên thế giới, thế thì còn tìm điều gì lạ ở nơi nào? Hiếu kỳ có khi cần thiết, nhưng có khi lại hóa ra bất lợi!

Như một cách xác định, Thánh Phaolô cho biết thêm: “Nhưng, dù còn ở trong thân xác hoặc đã lìa bỏ thân xác, chúng tôi chỉ có một tham vọng là LÀM ĐẸP LÒNG NGƯỜI. Vì tất cả chúng ta đều phải được đưa ra ánh sáng, trước toà Đức Kitô, để mỗi người lãnh nhận những gì TƯƠNG XỨNG với các việc TỐT hay XẤU đã làm, khi còn ở trong thân xác” (2 Cr 5:9-10). Đó là một dạng Nhân – Quả. Thánh Ý Thiên Chúa có lẽ không phức tạp như chúng ta tưởng, bởi vì Ý Chúa là bổn phận của chúng ta ngay trong thời điểm hiện tại, dù chúng ta ở nơi này hoặc nơi khác. Làm tròn bổn phận và trách nhiệm của mình là “thi hành Ý Chúa”, là làm đẹp lòng Ngài. Đơn giản mà lại không dễ thi hành trọn vẹn!

Với ngụ ý đề cập Nước Trời, Chúa Giêsu sử dụng dụ ngôn “Hạt Giống Tự Mọc Lên” trong trình thuật Mc 4:26-34. Ngài cho biết: “Chuyện Nước Thiên Chúa thì cũng tựa như chuyện một người vãi hạt giống xuống đất. Đêm hay ngày, người ấy có ngủ hay thức, hạt giống vẫn nẩy mầm và mọc lên, bằng cách nào, người ấy không biết. Đất tự động sinh ra hoa màu: trước hết cây lúa mọc lên, rồi trổ đòng đòng, và sau cùng thành bông lúa nặng trĩu hạt. Lúa vừa chín, người ấy đem liềm hái ra gặt, vì đã đến mùa”. Cái mà chúng ta gọi là “tự động” hoặc “tự nhiên” thì thật ra chính là ý Chúa quan phòng và tiền định. Không ai thấy Nước Trời, nhưng Nước Trời vẫn lớn dần trong mỗi chúng ta và trong xã hội này. Đơn giản và thực tế như chính phủ, chẳng ai thấy chính phủ và chẳng ai là chính phủ, nhưng chính phủ vẫn tồn tại trong đất nước và nhân dân.

Sau khi nói chuyện dụ ngôn, Ngài đặt vấn đề: “Chúng ta ví Nước Thiên Chúa với cái gì đây? Lấy dụ ngôn nào mà hình dung được? Nước Thiên Chúa giống như hạt cải, lúc gieo xuống đất, nó là loại hạt nhỏ nhất trên mặt đất. Nhưng khi gieo rồi, nó mọc lên lớn hơn mọi thứ rau cỏ, cành lá xum xuê, đến nỗi chim trời có thể làm tổ dưới bóng”. Ngài muốn dùng cách nói cụ thể để ai cũng có thể hiểu, tất nhiên còn tùy theo mức độ NGHE và HIỂU của mỗi người – nhưng phải hiểu đúng chứ không được hiểu theo ý muốn của mình để tự thỏa mãn.

Cách đọc và hiểu ý Chúa qua Kinh Thánh cũng dễ mà cũng khó. Thật vậy, có lẽ dụ ngôn “Người Gieo Giống” (Mt 13:18-23; Mc 4:13-20; Lc 8:11-15) là dụ ngôn duy nhất được Chúa Giêsu giải thích cặn kẽ, tỉ mỉ. Để hiểu các dụ ngôn khác, có thể lưu ý ba điều cần thiết này:

1. XÁC ĐỊNH TÂM LINH – Chúa Giêsu thường giới thiệu một dụ ngôn bằng cách nói “Nước Trời ví như...” hoặc “giống như…” (đề cập 7 lần trong chương 13, Phúc Âm theo Thánh Mát-thêu). Trong dụ ngôn “Người Pha-ri-sêu và Người Thu Thuế”, Thánh sử Luca cho biết: “Đức Giêsu còn kể dụ ngôn sau đây với một số người TỰ HÀO cho mình là công chính mà KHINH CHÊ người khác...” (Lc 18:9).

2. PHÂN ĐỊNH “CHÍNH –  PHỤ” – Nói cách khác, không phải các chi tiết của dụ ngôn đều có ý nghĩa sâu sắc. Một số chi tiết chỉ làm cho câu chuyện thực tế hơn. Chẳng hạn, theo cách giải thích của Chúa Giêsu về dụ ngôn “Người Gieo Giống”, Ngài không bình luận về bốn loại đất khác nhau. Chi tiết “bốn loại” chỉ là chi tiết phụ đối với toàn bộ dụ ngôn này.

3. SO SÁNH KINH THÁNH – So sánh Kinh Thánh với Kinh Thánh là quy luật chú giải vô giá khi tìm hiểu các dụ ngôn. Các dụ ngôn của Chúa Giêsu không bao giờ mâu thuẫn với Lời Chúa (Kinh Thánh), bởi vì Ngài đã xác nhận: “Không phải tôi tự mình nói ra, nhưng là chính Chúa Cha, Đấng đã sai tôi, truyền lệnh cho tôi phải nói gì, tuyên bố gì” (Ga 12:49). Các dụ ngôn minh họa giáo lý, và các giáo huấn của Chúa Giêsu luôn rõ ràng, mạch lạc, chính xác.

Trong sách Châm Ngôn, chúng ta thấy có những điều tương tự. Thánh vương Sa-lô-môn đã dùng tỷ giảo cách (phương pháp so sánh) để dạy về sự thật, đặc biệt về tính tương đương điển hình, sinh ra một “dụ ngôn đơn giản”. Chẳng hạn: “Cơn thịnh nộ của vua như tiếng gầm sư tử, kẻ làm vua nổi giận là làm hại chính mình” (Cn 20:2). Tiếng gầm của sư tử được “ví như” cơn giận của nhà vua với mục đích là so sánh. Cách so sánh là cách giúp người ta dễ hiểu vấn đề nào đó. Văn so sánh là đặc ngữ trong các dụ ngôn – ngụ ngôn không có dạng này.

Liên quan kỹ năng sống, tác giả Dale Carnegie (1888-1955) đã thẳng thắn đề cập trong cuốn “Đắc Nhân Tâm” (How to Win Friends and Influence People, năm 1936) về sự thật phũ phàng này: “Any fool can CRITICIZE, CONDEMN and COMPLAIN – and most fools do” (Bất cứ kẻ ngu dốt nào cũng có thể CHỈ TRÍCH, CHÊ TRÁCH và CẰN NHẰN – và đa số những kẻ ngu xuẩn đều làm như vậy).

Ba mẫu tự C kỳ diệu: CRITICIZE, CONDEMN, COMPLAIN – CHỈ TRÍCH, CHÊ TRÁCH, CẰN NHẰN.

Lạy Thiên Chúa là nguồn cội mọi sự, xin ban cho chúng con trí thông minh để hiểu và sự khôn ngoan để thực hành các huấn lệnh Ngài đã truyền ban qua các dụ ngôn, và xin giúp chúng con can đảm biến đổi theo Thánh Ý Ngài. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng cứu độ nhân loại. Amen.