MẸ THIÊN CHÚA-  Lm. GB Phạm Hồng Thái

Ngày lễ hôm nay có quá nhiều tên gọi nào là ngày cuối tuần bát nhật lễ Giáng sinh, nào là ngày đầu năm Dương lịch 2023, nào là ngày lễ trọng Thánh Maria, Mẹ Thiên Chúa và còn là ngày cầu cho Hòa bình thế giới nữa. Thiết tưởng chúng ta nên đi từ Hang đá Belem để nhận ra Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa như thế nào.

          Trong Tin Mừng chúng ta thấy thánh Luca ba lần nhắc tới Máng cỏ: lần thứ nhất nói: “Bà bọc con trẻ trong khăn vải và đặt nằm trong máng cỏ (Lc 2, 7)”; lần thứ hai: Các thiên thần cho các mục đồng biết: “Các ngươi sẽ thấy một hài nhi mới sinh, bọc trong khăn vải và đặt nằm trong máng cỏ (Lc 2, 12)” và lần thứ ba: “các mục đồng hối hả tới nơi và gặp thấy Maria, Giuse và Hài nhi mới sinh nằm trong máng cỏ (Lc 2,16)”. Như vậy Máng cỏ trở thành cái nôi cho Chúa Giêsu hài nhi nằm và tã quấn cho Hài nhi chắc chắn là cái khăn mà Đức Mẹ vẫn thường đội đầu. Đó chính là Dấu chỉ Thiên thần cho các mục đồng biết để giúp họ nhận ra Đấng Cứu thế mới Giáng sinh. Nhiều nhà thờ dọn Máng cỏ kề bên Bàn thờ dâng lễ để có ý nói lên Máng cỏ và Bí tích Thánh Thể liên can với nhau và là hai dấu chỉ của dân Kitô giáo.

Các mục đồng đã hiểu lời đã báo về Hài nhi thì họ đã thuật lại cho nhiều người tạo nên sự ngạc nhiên nơi những người được nghe. Còn bản thân họ thì khi trở về đã tung hô ca ngợi Thiên Chúa về tất cả mọi điều họ đã nghe và xem thấy hợp như lời các thiên thần đã báo cho họ. Họ chính là những nhân chứng của mầu nhiệm Chúa Giáng sinh cũng như sau này các tông đồ được Chúa chọn làm nhân chứng của mầu nhiệm Chúa Phục sinh.

Thánh sử Luca đã trân trọng ghi lại thái độ và tâm tình của Đức Mẹ như sau: “Còn Maria thì ghi nhớ tất cả những sự việc đó, và suy niệm trong lòng”. Một câu vắn gọn nhưng cũng hé mở cho chúng ta thấy bề sâu của tâm hồn Đức Mẹ: Mẹ đã ghi nhớ  bằng kí ức, suy nghĩ bằng lí trí và  giữ lại trong lòng bằng tình cảm. Như vậy Đức Mẹ đã dùng cả lí trí, tình cảm và kí ức để đón nhận những kỉ niệm, những sự kiện quí báu Chúa cho  Đức Mẹ được trải nghiệm.

Tám ngày sau khi Chúa được sinh ra cũng chính là ngày Chúa Giêsu  chịu cắt bì và được đặt tên. Thiên Chúa đã truyền cho tổ phụ Abraham lấy việc cắt bì làm dấu chỉ Giao ước Thiên Chúa kí kết với ông và dòng dõi của ông (St 17, 10-14). Nghi thức cắt bì được tiến hành ngày thứ tám sau khi sinh và có thể làm tại tư gia hay hội đường cùng với  kinh nguyện trước và sau khi cắt bì thì tiến hành việc đặt tên cho con trẻ. Tên Hài Nhi đã được chính Thiên Chúa chọn sẵn cho rồi và được thông báo cho Đức Mẹ  lúc Thiên Thần truyền tin theo Tin Mừng Luca (Lc 1, 31) và cả cho ông Giuse khi Thiên Thần hiện ra cùng ông trong giấc mộng như Tin Mừng Matthêô thuật lại (Mt 1,21). Tên Giêsu  có nghĩa là “Đức Chúa là Đấng Cứu Độ”. Tên nói lên sứ mạng của Chúa Giêsu là Đấng Cứu độ.

Đức Mẹ được Giáo hội tôn vinh là Mẹ Thiên Chúa vì trước hết Đức Mẹ là Mẹ Chúa Giêsu như khi truyền tin, Thiên Thần đã nói với Đức Mẹ: “Này đây Bà sẽ thụ thai, sinh hạ một Con Trai, và đặt tên là Giêsu. Người sẽ nên cao cả và sẽ được gọi là con Đấng Tối Cao (Lc 1, 31-32)”. Như vậy từ lúc đó Đức Maria đã được gọi là Mẹ của người con là Con Thiên Chúa. Thánh Phaolô trong thư Galat thì viết: “Nhưng khi thời gian tới hồi viên mãn, Thiên Chúa đã sai Con mình tới, sinh làm Con người đàn bà (Gl 4,4)”. Tin Mừng Gioan gọi Đức Maria là Mẹ Chúa Giêsu trong Tiệc cưới Cana (Ga 2,1) và khi Đức Mẹ đứng dưới chân Thánh giá (Ga 19, 25). Đặc biệt lời bà Elisabeth nói lên khi Đức Mẹ đi thăm bà: “Bởi đâu tôi được phúc này là Thân Mẫu Chúa tôi đến với tôi như vậy (Lc 1, 43)”.

Công dồng Ephêsô năm 431 đã xác định: “Chúa Giêsu có hai bản tính nhưng chỉ có một ngôi vị duy nhất là Thiên Chúa. Mẹ Maria là Mẹ thật của Chúa Giêsu  nên Mẹ thật là Mẹ Thiên Chúa” và từ đó Giáo hội thêm vào phần II của kinh Kính Mừng: “Thánh Maria, Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng con là kẻ có tội khi nay và trong giờ lâm tử”. Công đồng Vatican II đã chuyển lễ Thánh Maria Mẹ Thiên Chúa mừng ngày 11/10 sang ngày cuối tuần bát nhật lễ Giáng sinh hôm nay để nối kết chức vị làm Mẹ Thiên Chúa với mầu nhiệm Đức Mẹ sinh ra Chúa Giêsu.

Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa nhưng Đức Mẹ vẫn gần gũi chúng ta vì Đức Mẹ còn là Mẹ Hội Thánh và là Mẹ của mỗi người tín hữu. Hang đá Giáng sinh nào cũng phải có Chúa Giêsu Hài Nhi và Đức Mẹ, tất nhiên cũng có thánh Giuse nữa. Chúng ta kính viếng Hang Đá, ngắm nhìn Chúa Hài Nhi và chúng ta xin Đức Mẹ được hồng phúc là Người Mẹ sinh ra Chúa Giêsu và được tôn vinh là Mẹ Thiên Chúa bầu cử cho chúng ta được nhiều hồng ân Chúa trong Mùa Giáng sinh và năm mới 2023 này. Chúng ta cũng không quên xin Đức Mẹ là Nữ vương Hòa Bình bầu cử cho thế giới được bình an trong ngày thế giới cầu nguyện cho Hòa bình hôm nay. Amen

 LỄ ĐỨC MARIA, MẸ THIÊN CHÚA

XIN CHÚA CHÚC LÀNH- ĐTGM. Giuse Vũ Văn Thiên

Năm 2023 đã khởi đầu. Chúng ta đón năm mới với những vui mừng và âu lo. Vui mừng vì một năm cũ đã qua, với hy vọng năm mới sẽ tốt lành. Âu lo vì tình hình thế giới rất ảm đạm trong mọi lãnh vực, nhất là lãnh vực kinh tế. Đâu đâu cũng nói tới lạm phát, thất nghiệp do hậu quả của dịch bệnh. Trong bối cảnh đầy lo âu này, chúng ta tin vào tình thương của Thiên Chúa, đồng thời chạy đến phó thác nơi Ngài, với xác tín Chúa sẽ chúc phúc cho chúng ta. Trong ngày đầu năm, chúng ta được nghe lời chỉ dẫn của Thiên Chúa, về công thức chúc lành cho dân. Đó là lời cầu nguyện xin Chúa dủ lòng thương, ghé mắt nhìn và ban bình an. Đây là lời cầu chúc đi đôi với lòng tín thác cậy trông Thiên Chúa sẽ ban muôn ơn phúc. Trong những giờ khắc đầu tiên của năm mới chúng ta cũng cầu xin Chúa tươi nét mặt nhìn đến cuộc sống đầy lo âu và bất ổn của chúng ta. Xin Ngài ban cho chúng ta một năm mới mạnh khoẻ, bình an, hạnh phúc và thánh thiện.

Hôm nay là ngày thứ tám sau lễ Giáng sinh. Phụng vụ trước Công đồng Vatican II gọi ngày này là « lễ đặt tên », dựa vào trình thuật của thánh Luca, kể lại việc Thánh Giuse và Đức Maria đặt tên cho Hài Nhi là Giêsu. Việc đặt tên cho con trẻ mới sinh là một nghi thức trong truyền thống Do Thái giáo, tên đi liền với nghi thức cắt bì, theo luật ông Môisen. Với nghi thức này, trẻ sơ sinh đã thuộc trọn về Chúa và được giới thiệu với họ hàng làng xóm.

Vào ngày đầu năm dương lịch, Giáo Hội công giáo tôn vinh Đức Mẹ, với tước hiệu là « Mẹ Thiên Chúa ». Tước hiệu này đã được Công đồng Ephêsô tuyên tín long trọng vào năm 431, khi kết thúc công đồng bàn về thiên tính (hay còn gọi là thần tính) của Đức Giêsu. Đức Giêsu có hai bản tính : bản tính Thiên Chúa và bản tính loài người. Là Thiên Chúa, Người là Đấng tạo dựng vũ trụ và Cứu độ nhân loại. Là Con Người, Người sinh bởi Đức Trinh nữ Maria. Đức Maria sinh hạ Chúa Giêsu về thể xác, và như thế, Mẹ là Mẹ của Con Đức Chúa Trời. Chúa Giêsu đồng bản thể với Đức Chúa Cha, nên Đức Maria xứng đáng được tôn vinh với tước hiệu « Mẹ Thiên Chúa ». Ngay từ thời Giáo Hội khai sinh, tước hiệu này đã được khẳng định. Thánh Phaolô đã viết trong thư gửi tín hữu Galát, được đọc trong Bài đọc II : « Khi thời gian tới hồi viên mãn, Thiên Chúa đã sai Con mình tới, sinh làm con một người phụ nữ và sống dưới lề luật ».

Trong mùa Giáng sinh, khi đến cầu nguyện bên Hang đá Máng cỏ, chúng ta được chiêm ngưỡng một khung cảnh rất an bình dung dị. Đó là khung cảnh gia đình. Trong Hang đá đơn sơ nghèo nàn, Đức Trinh nữ và Thánh Giuse trầm lắng suy tư tôn thờ Con Chúa làm người. Cầu nguyện bên Hang đá, trước hết chúng ta cảm nhận sự khiêm nhường của Thiên Chúa. Thiên Chúa cao cả đã hoá thân làm người. Trẻ sơ sinh nằm trong Máng cỏ là Thiên Chúa, Đấng đã có từ trước muôn đời. Đây chính là sự khiêm nhường của Thiên Chúa. Nếu ở khởi đầu lịch sử, ông Ađam và bà Evà đã muốn phủ nhận thân phận tạo vật của mình để lên ngang hàng với Thiên Chúa, thì nay Thiên Chúa lại tự nguyện từ bỏ ngai trời để mặc lấy thân nhận phàm nhân. Nếu xưa kia nguyên tổ kiêu căng muốn lên bằng Thiên Chúa, thì nay Thiên Chúa lại khiêm hạ muốn trở nên con người. Mầu nhiệm Nhập thể là sự trao đổi kỳ diệu : Thiên Chúa làm người để con người được trở nên con Thiên Chúa. Ngôi Lời đã làm người và ở với chúng ta. Thánh Giuse và Trinh nữ Maria thờ lạy Chúa Hài đồng trong sự thinh lặng cung kính.

Khung cảnh Hang đá cho chúng thấy bầu khí an bình. Nơi đây, trật tự giữa Thiên Chúa với tạo vật và với con người được tái thiết lập. Đó là trật tự ban đầu, khi Thiên Chúa sáng tạo mọi vật mọi loài. Trật tự ấy đã bị mất do tội lỗi của con người. Ngày đầu năm cũng là ngày thế giới cầu nguyện cho hoà bình. Hoà bình là niềm ước vọng của nhân loại ở mọi thời đại. Tuy vậy, con người lại thường xuyên mâu thuẫn với chính mình. Một đàng cầu nguyện cho hoà bình, đàng khác lại không ngừng gây hấn và xung đột. Từ 10 tháng nay, cuộc chiến bùng nổ tại Ucraina và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Biết bao người vô tội đã đổ máu, biết bao công trình văn hoá, tôn giáo đã bị phá huỷ. Thế giới hôm nay ngạc nhiên vì trong một xã hội hiện đại mà con người đối xử với nhau như thời hoang dã. Ngoài cuộc chiến tranh tại Ucraina, còn biết bao cuộc xung đột và bạo lực ở các cấp độ khác nhau: gia đình, cộng đoàn, xã hội. Điều đó cho thấy, chỉ cầu nguyện cho hoà bình thôi thì không đủ. Cần phải nỗ lực hành động trong sự tôn trọng người khác và lòng khiêm tốn chân thành. “Tâm bình thế giới bình”, chỉ khi nào con người cảm nhận được bình an nội tâm thì mới có khả năng cộng tác thiết lập hoà bình trong cuộc sống. Hãy đón nhận Đức Giêsu Kitô, Hoàng tử hoà bình, Đấng đến để thiết lập mối tương quan hài hoà giữa Thiên Chúa với con người và giữa con người với nhau. Những ai chuyên tâm thực thi giáo huấn của Người sẽ tìm thấy bình an thanh thản trong tâm hồn và trong cuộc sống.

Các mục đồng tại Belem năm xưa, sau khi được chiêm ngưỡng Hài Nhi Giêsu, trở về vui mừng kể lại những gì đã mắt thấy tai nghe. Những người chăn chiên đơn sơ nghèo nàn ấy đã là những nhà truyền giáo đầu tiên, kể lại câu chuyện Đức Giêsu cho mọi người đương thời. Chứng từ của họ đầy sức thuyết phục, vì họ kể lại trong tâm tình hân hoan và với lời ca tụng Thiên Chúa. “Xin hãy dùng con như khí cụ bình an của Chúa” – đó là lời ca quen thuộc, phác hoạ lời cầu nguyện của thánh Phanxicô thành Asidi. Người Kitô hữu, khi mừng lễ Giáng sinh, cần phải gặp được Chúa, nhờ đó mới có thể kể cho người khác về những kinh nghiệm thiêng liêng và đem cho họ sự an bình.

“Nguyện xin Đức Chúa chúc lành và gìn giữ anh em!”. Đó là lời cầu nguyện của chúng ta và cũng là lời chúc phúc của Thiên Chúa. Giữa những trăn trở ưu tư của cuộc sống, hãy cậy trông phó thác nơi Thiên Chúa. Đức Giêsu đã hứa: “Anh em cứ xin thì sẽ được, cứ tìm thì sẽ thấy, cứ gõ cửa thì sẽ mở cho”. Liền sau lời khẳng định này, Chúa Giêsu cũng dạy chúng ta: nếu những người cha trần thế còn tốt lành đối với con cái mình, thì huống chi là Cha trên trời. Ngài luôn lắng nghe, thấu hiểu và ban cho chúng ta những điều tốt nhất theo ý Ngài (x. Lc 11,9-13). Xin Chúa cho chúng ta một năm mới bình an, hạnh phúc, thành đạt và vững vàng trong Đức tin.

“Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng con là kẻ có tội, khi nay và trong giờ lâm tử”. Lời kinh đơn sơ nhưng đượm tình yêu mến cậy trông. Xin cho lời kinh ấy vang lên hằng ngày nơi môi miệng tín hữu chúng ta. Xin Mẹ là Nữ Vương bình an chúc phúc cho toàn thể thế giới. Amen.