MIẾNG BÁNH, CHÚT NƯỚC VÀ ĐỒNG TIỀN CỦA BÀ GÓA

Jorathe Nắng Tím

     Hàng loạt những thuộc từ người ta thường gán cho các bà goá như nghèo, khổ, một mình lầm lũi, thui thủi, không vị thế xã hội, không ô dù, thế lực chống lưng, vô danh tiểu tốt thì mọi thời đều giống nhau, và hình ảnh bà góa được làm nổi bật qua các bài đọc của chúa nhật này.
 
     Hình ảnh nghèo khó của bà góa:
     Cựu Ước nói đến bà góa rất nghèo ở Xarépta mà ngôn sứ Êlia đã gặp và xin bánh, nước: “Bà làm ơn đem bình lấy cho tôi chút nước để tôi uống”, và “cho tôi miếng bánh nữa” (1V 17,10-11). Nhưng vì nghèo, bà chỉ có thể đi lấy nước cho ngôn sứ, còn bánh thì bà không có: “Có Đức Chúa, Thiên Chúa hằng sống của ông tôi thề là tôi không có bánh. Tôi chỉ còn nắm bột trong hũ và chút dầu trong vò. Tôi đang đi lượm vài thanh củi, rồi về nhà nấu nướng cho tôi và con tôi” (1 V 17,12).
     Thật không còn gì thê thảm và bi thương hơn hoàn cảnh  “không còn gì để sống” của mẹ con bà goá giữa thời hạn hán, đến nỗi chính miệng bà đã phải thốt lên trước mặt ngôn sứ:  “Chúng tôi sẽ ăn rồi chết” (1V 17,12), như thể “nắm bột trong hũ và chút dầu trong vò” sẽ là bữa ăn sau cùng của đời bà và con bà.
      Còn bà goá trong Tin Mừng Máccô cũng là bà góa rất nghèo có mặt giữa đám đông đang bỏ tiền dâng cúng Đền Thờ. Bên cạnh “lắm người giầu bỏ thật nhiều tiền” (Mc 12,41), bà góa nghèo “đến bỏ vào đó hai đồng tiền kẽm” chẳng đáng giá là bao, nhưng đó là “tất cả  tài sản, tất cả những gì bà có để nuôi sống mình” như chính  lời Đức Giêsu (Mc 12 ,44). 
     Cả hai bà goá, một của thời Cựu Ước, một của thời Tân Ước, cũng là của mọi thời, là những người rất nghèo, sống một đời túng thiếu, từng ngày, từng bữa đói no.
 
     Tấm lòng qủang đại của người nghèo:
    Tấm lòng của hai bà goá được kể trong Sách Các Vua  và Tin Mừng Máccô thật cao đẹp, quảng đại.  Cao đẹp vì sẵn sàng cho đi ngay cả phần thiết yếu nhất còn lại của mình và con mình như bà goá thành Xarépta đã lấy bột và dầu làm bánh cho ngôn sứ Êlia ăn trước, rồi sau đó mới làm cho bà và con bà (x. 1V 17,13). Còn bà goá ở Đền Thờ Giêrusalem thì đã dâng cho Thiên Chúa  “tất cả những gì bà có để nuôi sống mình” (Mc 12,44). 
     Tấm lòng của hai bà góa nghèo còn là tấm lòng qủang đại, khi cho đi một cách đơn sơ, dễ dàng; dâng tặng một cách hào sảng, hồn nhiên, mà không cầu kỳ, khó khăn, so đo, tính toán, yêu sách, điều kiện.
     Thực vậy, người nghèo, tuy nghèo vật chất, tiền của, nhưng tấm lòng không nghèo, không keo, và trong thực tế,  người nghèo là người rộng lòng chia sẻ,  sẵn lòng thi ân và trái tim người nghèo luôn bén  nhậy với những thiếu thốn, khó khăn, cơ cùng của người khác. Chẳng thế mà Đức Giêsu đã lên tiếng khen ngợi: “bà góa này đã bỏ vào thùng nhiều hơn ai hết” (Mc 12,43).

     Thiên Chúa làm giàu người nghèo :
     Không cần quảng diễn thêm, chúng ta cũng thấy Đức Giêsu đã  tỏ ra rất trân trọng bà góa có tấm lòng cao đẹp và quảng đại  trong Tin Mừng Máccô. Ngài tuyên dương tấm lòng cao cả của bà, ca ngợi hành động quảng đại của bà, và lấy bà như mẫu gương cho các môn đệ của Ngài x. Mc 12,43).
     Ngôn sứ Êlia thì qủa quyết ơn huệ của Thiên Chúa sẽ “làm giàu” và nuôi nấng  người đàn bá góa bụa và con cái trong suốt thời gian “chẳng có mưa, có sương, và suối cạn khô”, vì bà  đã rộng lòng nhường cơm bánh  của mình và con mình  cho “người của Thiên Chúa” khi ông tuyên sấm: “Đức Chúa, Thiên Chúa của Ítraen phán thế này: “Hũ bột sẽ không vơi, vò dầu sẽ chẳng cạn cho đến ngày Đức Chúa đổ mưa xuống trên mặt đất.” (1 V 17,14). 
     Vâng, hình ảnh hai bà goá đã quảng đại cho đi tất cả những gì mình có là hình ảnh của Đức Giêsu: Thượng Tế và Hy Lễ  trên Thánh Giá (x. Dt 9,25-26). Chính Ngài đã hiến dâng tất cả những gì thuộc về mình, là mình để xóa tội và trở  nên lương thực nuôi sống nhân loại.
 
     Ngồi trong Đền Thờ hôm xưa “quan sát đám đông”, hôm nay ở trong Giáo Hội, Đức Giêsu cũng đang ngồi nhìn nhìn đám đông đến với Ngài, để “ban lương thực cho kẻ đói ăn…., cho kẻ bị dìm xuống đứng thẳng lên …, và  nâng đỡ cô nhi qủa phụ” (Tv 145,7.8.9), vì Ngài là Đấng giữ lòng trung tín với những ai  trông cậy Ngài, và quảng đại ban ơn lộc đầy dư, để họ được “sống và sống dồi dào” (Ga 10,10).
 

 
DÂNG HẾT 

Lm. Thái Nguyên

Suy niệm
 
     Bài Phúc Âm mở đầu bằng việc Chúa Giêsu căn dặn các môn đệ phải coi chừng lối sống giả hình của nhóm kinh sư. Họ lợi dụng sắc phục bên ngoài để được người ta kính nể; làm ra vẻ đạo mạo để được kính phục; tỏ ra đạo đức để được kính tôn; đọc kinh cầu nguyện lâu giờ để được kính yêu, và cũng là mưu mô để nuốt gia tài các bà góa. Con người thời nào cũng hay đeo mặt nạ với nhau, ngoài việc tìm kiếm lợi lộc và danh giá thì còn muốn tạo hào quang cho mình. Cách chung, người ta muốn sống hơn những gì mình có, muốn thể hiện hơn những gì mình là: cố làm cho mình trẻ đẹp hơn nhờ trang điểm; cố cho người khác thấy mình tài giỏi hơn nhờ ăn nói; cố tạo cho mình cái dáng vẻ quí phái, trí thức, đạo đức, để thu phục tình cảm của mọi người.
 
     Điều éo le là những người Đức Giêsu cảnh giác không phải là nhóm dân thường mà lại là thành phần lãnh đạo tôn giáo, lợi dụng chức sắc để tìm danh lợi cho bản thân. Thật ra đạo giáo nào cũng không tránh được những loại người này, nhưng đặc biệt thời Đức Giêsu, tình trạng tôn giáo đã bị tha hóa và xuống cấp trầm trọng, con người đã đánh mất tấm lòng, chỉ còn lại luật lệ và hình thức bên ngoài, như có lần Chúa Giêsu đã nhắc lại lời ngôn sứ Isaia:“Dân này tôn kính Ta bằng môi bằng miệng, còn lòng chúng thì lại xa Ta” (Mt 15, 8).
 
     Đi ngược với sự tham lam và giả hình của các kinh sư là hình ảnh một bà góa nghèo, nhưng rộng lượng và đơn sơ chân thành. Đức Giêsu thấy bà rón rén đến bỏ một phần tư xu vào thùng tiền của Đền thờ. Số tiền quá ít ỏi chẳng đáng gì, nhưng Ngài gọi các môn đệ lại và cho họ biết “bà góa nghèo này đã bỏ vào thùng nhiều hơn ai hết” vì đó là “tất cả những gì bà có để sống”. Trước mặt Chúa, cái nhỏ nhất lại thành cái lớn nhất, cái người ta coi là tầm thường lại trở nên phi thường.
 
     Chúng ta thường dựa vào cái bề ngoài để đánh giá đúng-sai hay tốt-xấu, mà ít khi xét đến cái giá trị cốt lõi bên trong; dựa vào số lượng công việc hay thành tích mà ít khi xét đến chất lượng hay chiều sâu của vấn đề. Bản thân ta cũng thế, xem ra vẫn bị xáo trộn trước những lời khen chê. Thích khen và sợ chê khiến ta dễ trở nên nô lệ cho dư luận, cứ phải chịu tác động của người khác, không có tự do để hành động. Các nhà tâm lý và tu đức thường khuyên ta: Hãy trở về với mình và hãy là chính mình, đừng để lòng mình xu hướng theo thiên hạ và chạy theo những thứ phụ thuộc bên ngoài. Hãy tập nhận diện mình dưới cái nhìn của Chúa, vì dưới lăng kính của Ngài, mọi sự đều sáng tỏ. Điều quan trọng là xem mình có chân thành và quảng đại không? Có dám dâng cho Chúa nhiều hơn không? Dám dâng hết không?
 
     Thế nhưng câu chuyện bà góa nghèo bị đặt vấn đề: phải chăng cứ sống thiếu thốn nghèo nàn để được Chúa khen thưởng? Phải chăng bỏ cả những nhu cầu thiết yếu để được vào nước Trời? Điều chắc chắn là Tin Mừng không bao giờ đề cao sự bần cùng. Đức Giêsu đến để con người được sống và sống dồi dào. Ơn cứu độ cũng không chỉ là “phần hồn” nhưng toàn vẹn, đồng thời bắt đầu chớm nở ngay tại thế chứ không phải giấc mơ xa xôi. Tuy nhiên, với tâm hồn yêu mến, người ta muốn dâng hiến cách quảng đại, không chỉ dâng nhiều hơn mà còn là nhiều nhất. Tất cả và trọn vẹn, chính là điều Thiên Chúa muốn nơi con người. Yêu Ngài bằng tất cả trái tim và tất cả sức lực của mình, đó là lệnh truyền của Thiên Chúa dẫn đến sự sống muôn đời (Lc 10, 27).
 
     Thật ra, sự nghèo túng tự nó không đem lại hạnh phúc cho ai, nhưng hạnh phúc là vì người nghèo biết vui lòng đón nhận hoàn cảnh hiện tại, bình an sống cuộc đời thanh bạch mà không ham hố lợi lộc, và điều quan trọng là biết chờ đợi mọi sự nơi Chúa. Họ không xây dựng đời mình trên vật chất hay chiếm hữu, nhưng trên tình yêu, để sẵn sàng cho đi và dâng hiến. Họ mới thật là những người khôn ngoan (Lc 1, 49). Với lời khen ngợi hành động của bà góa nghèo, phải chăng Chúa Giêsu muốn cổ võ một lối sống siêu thoát, đồng thời muốn thiết lập một xã hội công chính và nền văn minh tình thương, nhờ biết cho đi và chia sẻ. Và qua đó, Ngài muốn thay đổi cái nhìn của chúng ta về giá trị nhân sinh, để hướng tới một sự sống mới trong Nước Trời.
 
Cầu nguyện
 
Lạy Chúa!
Suy niệm Lời Chúa khiến con nhớ,
chuyện người hành khất đi từng nhà,
chợt thấy xe Vua óng ánh đến từ xa.
lòng thầm nhủ Đức Vua sắp đi qua,
thế là hy vọng trong anh bừng sáng dậy,
kiếp nghèo không còn nữa kể từ đây.
 
Anh đang chờ Vua bước xuống xe,
ban phát cho anh nhiều vàng bạc,
để đời anh chấm dứt cảnh lang thang.
 
Thấy Vua đi tới mỉm cười,
lòng anh vui sướng như người trên mây,
thế nhưng Ngài lại chìa tay,
hỏi xem anh có gì chăng cho Ngài?
 
Quá sửng sờ khiến lòng anh bối rối,
ai có ngờ Ngài lại đến xin mình,
thôi thì chỉ có hạt lúa đây,
anh đành phải lấy để dâng tặng Ngài,
Vua lên xe xa khuất trên đường dài,
anh lại lang thang miệt mài y như cũ.
 
Thế rồi khi chiều về dốc túi ra,
bất ngờ lại thấy một điều lạ,
giữa những hạt lúa có hạt vàng lấp lánh,
anh lặng người trong cảm xúc xuyến xao,
lệ rưng rưng anh nghẹn ngào tự bảo:
phải chi tôi dâng trao cho Ngài hết,
để chẳng còn gì cho bản thân,
thì giờ đây đã vui sướng vô ngần.
 
Lạy Chúa, đã bao lần con lưỡng lự,
muốn cho đi nhưng rồi lại muốn giữ.
Ước chi con hoàn toàn buông xả,
để Chúa là tất cả của đời con. Amen.