Sự mê ngủ

Trong bài Tin Mừng hôm nay, đến bốn lần Đức Giêsu hối thúc các môn đệ “Hãy tỉnh thức”. Lời kêu gọi “Hãy tỉnh thức” này cũng có ý nghĩa cả đối với chúng ta. Đây là một lời kêu gọi rất phù hợp khi mở đầu năm phụng vụ mới.

Người ta nói rằng mỗi năm, những con chim sẻ đều quay trở lại tổ vào đúng thời điểm. Bằng mọi cách, chúng phải kết thúc chuyến bay tại cùng một địa điểm. Điều này nói gì vơi chúng ta về những con chim sẻ? Chúng là những tạo vật sống theo thói quen.

Thói quen đóng một vai trò lớn trong cuộc sống của chúng ta. Ngoại trừ những đứa trẻ còn rất nhỏ, tất cả chúng ta đều là những tạo vật sống theo thói quen ở mức độ lớn. Người ta nói rằng chúng ta sống nửa phần sau của cuộc đời mình tuỳ theo những thói quen đãđược hình thành từ nửa phần đầu cuộc đời. Điều đó sẽ đem lại dễ chịu cho người đã hình thành được nhưng thói quen tốt. Nhưng sẽ gây rắc rối cho người nào đã nhiễm phải những thói quen xấu.

Thói quen có khía cạnh tích cực. Sự lập đi lập lại là điều cần thiết. Đây là một công việc cực nhọc đều đều và là một kỷ luật nghiêm khắc, nhưng có thể đem lại kết quả. Các vận động viên đã chứng tỏ cho chúng ta thấy rằng sự lập đi lập lại có thể tạo ra những thành quả. Chỉ bằng cách đó, người ta mới làm chủ được một kỹ năng. Từ đó, chúng ta có thể đạt được những hành động hoàn hảo nhất, mà không cần phải cố gắng gì cả, bởi vì qua hàng loạt thói quen đã được khắc sâu, chúng trở thành một bản chất thứ hai đối với chúng ta.

Những thói quen có thể thông truyền và duy trì sức sống. Thói quen và công việc hằng ngày có thể giúp chúng ta tiếp tục tiến tới, và vượt qua được những thời điểm khó khăn, khi mà cả những thói quen hằng ngày nhỏ bé nhất đều trở nên có ý nghĩa.

Nelson Mandela cho chúng ta một ví dụ về điều này. Khi viết về thời gian ở tù, ông nói “Để tồn tại được ở trong tù, người ta phải triển khai những cách thức để đạt được sự thoả mãn trong cuộc sống hằng ngày. Người ta vẫn có thể cảm thấy dễ chịu bằng cách giặt giũ quần áo, quét hành lang…”

Nhưng thói quen cũng có khía cạnh tiêu cực. Cuộc sống có rất nhiều sự lập đi lập lại, đặc biệt trong công việc. Khi làm cùng những công việc đó hết ngày này sang ngày khác, chúng ta dễ đi vào lối mòn, để rồi cuối cùng, chúng ta thường chỉ làm việc theo thói quen mà thôi. Điều này đưa đến hậu quả là chúng ta có thể làm việc mà không ý thức, theo một cách thức vô tình, không cần suy nghĩ gì cả. Trong những công việc này, người ta không hề thực sự có tâm hồn hoặc cảm giác. Tình trạng này thật đáng buồn và huỷ hoại tâm hồn.

Thói quen có thể là một nhân tố gây u mê, làm lu mờ các giác quan, đặc biệt là đối với thị giác và thính giác. Thói quen có thể đưa chúng ta đi vào giấc ngủ mê, để rồi chúng ta không còn sống động nữa, mà chỉ biết hành động theo thói quen mà thôi.

Ngoài ra, thói quen có thể mang tính ích kỷ, rất khó bẻ gẫy, đặc biệt là đối với những thói quen xấu. Chúng ta vẫn có thể quen thuộc đối với bất cứ thứ gì, ngay cả đối với các bức tường của nhà tù. Ban đầu, bạn ghét chúng, thế rồi bạn quen thuộc với chúng, và sau đó, bạn lệ thuộc vào chúng.

Nếu bạn đặt một con ếch vào một nồi nước nóng, thì nó sẽ nhảy ngay ra ngoài. Nhưng nếu bạn đặt một con ếch vào một nồi nước lạnh, rồi từ từ đun sôi lên, thì nó sẽ chỉ ngồi yên ở đó. Hệ thần kinh của nó quá sơ đẳng, nên cần một cú xốc nẩy đột ngột, thì nó mới nhận ra rằng mình đang gặp nguy hiểm.

Có lẽ đó là mục đích của Mùa vọng, khi đưa ra một lời mời gọi tỉnh thức, cung cấp cho chúng ta một cơ hội bắt đầu lại. Chúng ta có thể dễ dàng trở thành những Kitô hữu chỉ theo thói quen. Chúng ta có thể chỉ sinh hoạt, tham gia vào các lễ nghi phụng vụ, nhưng đã bị mất đi tất cả nét tươi mát và ý nghĩa. Chung ta không còn biết lắng nghe Tin mừng nữa.

Mùa vọng kêu gọi chúng ta tỉnh thức, để rũ bỏ lớp bụi của công việc hằng ngày và thói quen, và một lần nữa, để cho Đức Kitô sống động trong đời sống của chúng ta.

58. Mùa hy vọng

(Suy niệm của Lm Trần Bình Trọng)

Hằng năm mỗi khi mùa Vọng đến thường cho ta cái cảm giác mong chờ. Bốn tuần lễ Mùa Vọng tượng trưng cho bốn ngàn năm dân chúng trong Cựu Ước mong đợi Đấng Cứu Thế. Vì thế mà lịch sử Cựu ước được gọi là câu chuyện đợi chờ.

Bài trích Sách Tiên Tri Isaia hôm nay được viết vào cái thời mà thành Giê-ru-sa-lem bị phá hủy. Để hiểu rõ cái liên hệ của Giê-ru-sa-lem đối với người Do Thái, ta có thể suy ra cái liên hệ giữa Đền Thánh La Mã đối với người Công giáo. Vào cái thời Giê-ru-sa-lem bị phá hủy thì dân chúng nghèo nàn, khổ cực thế nào! Vì thế, cái cơ hội xây dựng lại đất nước của họ thật là mỏng manh. Do đó hầu như họ để cho thất vọng đè bẹp và bao phủ.

Hôm nay Tiên Tri Isaia đã nhắc nhở cho dân chúng ghi nhớ lời Chúa hứa sai Đấng Cứu Thế và rồi dân chúng cũng nuôi dưỡng cái đời sống thiêng liêng của họ bằng niềm hi vọng đó. Trong khi họ mong đợi Đấng Cứu Thế đến, Tiên Tri Isaia cũng nhắc nhở cho họ là Chúa cũng trông đợi họ trở về bởi vì họ đã quên lãng Chúa và đi lạc đường lối.

Qua những bức Thư gửi tín hữu Cô-rin-tô, Thánh Phao-lô cho ta thấy giáo dân Cô-rin-tô đang trải qua cuộc khủng hoảng trầm trọng. Cộng đoàn tín hữu Cô-rin-tô thời đó bị phân tán bởi phe nhóm, và họ sống trong cảnh vô trật tự. Vì thế Thánh Phao-lô khuyên họ sống trung thành cho đến cùng và đặt niềm hi vọng vào ngày Chúa sẽ đến lần thứ hai. Còn giáo dân La Mã thời bấy giờ cũng đang trải qua cuộc bách đạo. Như vậy ta thấy dân Do Thái trong Cựu Ước mất niềm hi vọng trong việc xây dựng lại đền thờ. Giáo dân thành Cô-rin-tô thời Giáo Hội sơ khai bị chia thành năm bè bảy mối. Giáo dân La Mã thời khởi đầu Giáo Hội bị bách hại.

Còn giáo dân Việt nam hải ngoại sau 1975 đang gặp những khó khăn nào? Phải chăng người giáo dân Việt Nam cũng đang gặp những khó khăn về vật chất, về tinh thần, cũng như đời sống thiêng liêng? Có những người cảm thấy nhớ nhung cái cảnh thân mật dưới mái gia đình, và cái cảnh quen thuộc của khu xóm, làng mạc, phố chợ. Có người cảm thấy luyến tiếc khi thấy con cháu quên lịch sử, quên nói tiếng mẹ. Có người cảm thấy thua thiệt khi thấy khả năng ngôn ngữ của mình bị giới hạn. Có người cảm thấy tủi hổ khi thấy mình già cả, bị con cháu cho qua mặt, không còn được coi là thích hợp và hữu dụng. Có người cảm thấy ưu tư khi thấy những giá trị luân thường đạo lý cổ truyền đã bị quên lãng. Có người cảm thấy mất mát khi thấy gia đình đổ vỡ, nhưng liên hệ giữa ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cái, cháu chắt đã trở nên lỏng lẻo, xa cách, nếu không là đã bị cắt đứt. Có người cảm thấy lo âu khi thấy việc thực hành đức tin đã trở nên bê trễ.

Đứng trước những hoàn cảnh kó khăn, trắc trở, Tiên Tri Isaia nhắc nhở cho dân Do Thái đặt niềm hi vọng vào Đấng Cứu Thế sẽ đến. Thánh Phao-lô khuyên giáo dân Cô-rin-tô phải trung thành cho đến cùng. Còn Thánh sử Marcô kêu gọi giáo dân La mã phải tỉnh thức chờ đợi. Như vậy, theo lời Tiên Tri Isaia, lời Thánh Phao-lô, lời Thánh sử Marcô, ta cũng phải cố gắng vươn lên để vượt thắng trở ngại, vượt lên trên hoàn cảnh thay vì để cho hoàn cảnh trở ngại đè bẹp. Mỗi người phải đặt cho mình một niềm hi vọng nào đó: hi vọng có bằng cắp, nghề nghiệp, hi vọng co việc làm tốt, hi vọng đời sống cá nhân sẽ thay đổi, hi vọng những liên hệ gia đình cũng như liên hệ với Chúa sẽ trở nên tốt đẹp hơn, hi vọng con cháu sẽ được thành đạt và hạnh phúc.

Mùa Vọng mà Giáo Hội bắt đầu hôm nay là mùa hi vọng. Giáo Hội dùng phụng vụ để khơi dậy trong ta cái ước muốn, để hun đúc tư tưởng của mỗi người cho việc sửa soạn tâm hồn đón mừng Chúa Cứu Thể đến bằng ơn thánh. Hi vọng là lẽ sống của mỗi người. Đối với người công giáo, thì Chúa Giáng Sinh phải là nguồn hi vọng và là lẽ sống của mỗi người.

59. Những đầy tớ

Trong bài Tin mừng hôm nay, có một dụ ngôn ngắn, nói về người chủ nhà có nhiều đầy tớ. Một lần kia, trước khi trẩy đi phương xa, ông gọi họ lại và trao cho mỗi người một việc. Ông hối thúc họ phải giữ trách nhiệm bằng cách nói với họ “Khi tôi trở về, tôi muốn rằng anh em phải tỉnh thức”. Ông ta ra lệnh cho người giữ cửa phải canh thức đặc biệt.

Câu chuyện của Đức Kitô chấm dứt ở đó, với lời cảnh báo vang lên ở tai chúng ta. Chúng ta hãy xem xet đôi chút, bằng cách tập trung vào người giữ cửa. Có lẽ sự nguy hiểm lớn nhất trước mặt anh ta không quá nhiều, đến nỗi anh có thể ngủ ngay trong giờ làm việc, cho bằng vì anh ta có thể càng ngày càng quen thuộc đối với công việc đó.

Lúc đầu, anh ta hoàn toàn phấn khởi với công việc này. Anh cảm thấy hãnh diện vì được chủ tin tưởng nơi anh nhiều đến thế. Anh thích bộ đồng phục. Khi mặc bộ quần áo này, anh cảm thấy mình trở thành một con người khác hẳn. Anh ý thức rằng mình phải rất cẩn thận. Đối với anh, đó không phải là một việc quá nặng nề, cho bằng đó là một công việc của lòng quí mến.

Nhưng thời gian trôi qua, có thể công việc mở cửa và đóng cửa trở nên nhàm chán, cảm giác mới lạ bị hao mòn. Lớp bụi của thói quen tích lũy trên con người và trên thế giới của anh một cách từ từ nhưng chắc chắn, thay vào đó, là một công việc chán chết. Anh vẫn còn có tinh thần trách nhiệm, vẫn còn liên tục giữ vị trí của mình. Nhưng anh chỉ thuần túy coi đó là công việc mà thôi. Lòng quí mến và cảm hứng ban đầu đã bay đi hết. Anh không còn đặt cả tâm hồn mình vào công việc nữa. Khi ông chủ trở về, chắc chắn ông sẽ nhìn thấy anh ta đang làm việc. Anh ta sẽ tỉnh thức, nhưng anh không còn sống động nữa. Anh sẽ bị tê liệt, bởi vì anh đã đánh mất tâm hồn của mình rồi.

Thói quen bóp chết chúng ta một cách từ từ, và sau cùng tiêu diệt tất cả mọi sự sống. Chúng ta bị chìm ngập trong những lối mòn của truyền thống và sự tùng phục. Chúng ta quên đi rằng mình đã từng có những giấc mơ. Chúng ta cứ ngồi yên một chỗ, trong khi thực hành những thói quen cũ kỹ và không có hiệu quả, rồi phê phán tất cả mọi sự và tất cả mọi người.

Những gì xảy đến cho đời sống bình thường, thì cũng xảy đến cho đời sống kitô hữu của chúng ta. Chúng ta có thể đi vào một lối sống hằng ngày nhàm chán, hậu quả là chúng ta chỉ là những Kitô hữu theo thói quen. Chúng ta chỉ thuần túy coi đó là công việc mà thôi. Chúng ta đang tham gia vào những lễ nghi phụng vụ đã bị mất đi tất cả ý nghĩa và nét tươi mát. Chúng ta không còn biết lắng nghe Tin mừng nữa. Lời Chúa chỉ đi vào tai này rồi trôi qua tai kia. Dưới cái nhìn của chúng ta, gương mặt của Đức Kitô đã bị tiêu tan.

Vậy chúng ta phải có giải pháp nào? Đoi khi, chúng ta cần được xáo động lên. Đó là khi Mùa vọng đến. Mùa vọng đưa ra một lời mời gọi “Tỉnh thức” mạnh mẽ đối với chúng ta, cung cấp cho chúng ta một cơ hội để rũ bỏ lớp bụi của thói quen, và một lần nữa, đe cho Đức Kitô sống động trong đời sống của chúng ta.

Chúa đang đến. Người sẽ đến với chúng ta vào giờ chết, và đến với thế giới vào thời sau hết. Chúng ta không biết Người đến vào ngày nào hoặc giờ nào. Bất cứ thời điểm nào đều cũng không phù hợp đối với người đầy tớ không trung tín. Nhưng bất cứ thời điểm nào đều cũng phù hợp với người đầy tớ tín trung. Người đầy tớ trung tín không e sợ Chúa đến: Họ sẵn sàng tiếp đón ngày đó.

Chúng ta phải luôn sẵn sàng. Bằng cách nào? Bằng cách trở thành những người đầy tớ sống động, cảnh giác và có tinh thần trách nhiệm của Chúa và của nhau.

60. Mong đợi Chúa đến - Lm. Minh Vận

Rất ít người biết câu truyện lý thú về một nhóm Thầy Dòng có biệt hiệu là những người không ngủ. Năm 430, Alexander thành lập một Nhà Dòng gồm chừng 300 người, chia thành 6 nhóm. Mỗi nhóm chia nhau hát Thánh Vịnh ca tụng Chúa suốt ngày đêm 24 giờ mỗi ngày, các Thầy Dòng này hát kinh và chờ đợi Chúa Kitô, Vị Thẩm Phán tối cao, Vị Chủ Nhà đi xa trở về. Đó là lý do tại sao các Thầy Dòng này được gọi là những người không ngủ.

Họ thực hiện điều Chúa truyền dạy trong bài Tin Mừng hôm nay: "Các con hãy tỉnh thức và cầu nguyện" (Mc 13:33). Chúa truyền cho các môn đệ và mỗi người chúng ta nhiều lần, là phải tỉnh thức và sẵn sàng chờ đợi ngày Chúa đến phán xét trần gian.

I. CHÚA ĐẾN TRẦN GIAN LẦN THỨ HAI

Các tín hữu hồi Giáo Hội sơ khai thường đinh ninh rằng, ngày Chúa Kitô sẽ xuống trần gian lần thứ hai để phán xét nhân loại đã tới gần. Do đó, họ rất lo sợ, kinh hãi chờ đợi những gì sẽ xảy tới.

Nhưng thực ra, như lời Chúa quả quyết với các môn đệ: "Ngày giờ đó không ai biết được, dầu các Thiên Thần cũng chẳng rõ, trừ một mình Chúa Cha biết mà thôi" (Mc 13:32). Những ngày đó Chúa tuyệt đối giữ bí mật, để chúng ta phải luôn sẵn sàng chờ đợi như lời Chúa nhắn nhủ: "Vậy các con hãy tỉnh thức, hãy sẵn sàng, vì không biết giờ nào ngày nào Chúa các con sẽ đến" (Mc 13:35).

Để nhấn mạnh tới lời nhắn nhủ: "Hãy Tỉnh Thức! Hãy Sẵn Sàng!" Chúa còn dùng nhiều dụ ngôn: Người tôi tớ luôn chu toàn các bổn phận chủ trao phó. Mười trinh nữ chong đèn chờ đợi chàng rể đến. Người bày tôi được trao phó những nén bạc để sinh lời cho chủ. Chúa muốn chúng ta, luon phải quan tâm tới một nhiệm vụ quan trọng là: "Hãy tỉnh thức! Hãy sẵn sàng!". Vì vào lúc bất ngờ, Chúa sẽ đến. Chúa đến để ân thưởng hay luận phạt.

II. CHÚA ĐẾN DƯỚI NHIỀU HÌNH THỨC

Chúa đến với chúng ta dưới nhiều hình thức, bằng nhiều cách thế khác nhau, nếu chúng ta biết tỉnh thức và sẵn sàng tiếp đón Người.

Có khi như một Vua Cao Cả, một thẩm phán chí công, oai nghiêm ngự trên ngai vinh hiển, có muôn Thiên Binh chầu chực, để phán xét trần gian trọng thưởng kẻ lành, nghiêm phạt kẻ dữ trong ngày chung thẩm hãi hùng.

Có khi như một người Cha Nhân Từ, mời gọi con theo Cha vào tận hưởng hạnh phúc Cha dành cho con, sau những ngày tháng con đã trung thành phụng sự Cha, hằng ngoan thảo làm hài lòng Cha.

Có khi như một người Bạn Tình đến kết hợp với mỗi người trong Bí Tích Thánh Thể, khi chúng ta sốt sắng tiếp rước Người vào linh hồn chúng ta.

Có khi như một Thầy Chí Thánh đến dạy dỗ chúng ta qua Thánh Kinh, bằng những Lời Hằng Sống, những giáo lý cao siêu, hướng dẫn chúng ta đi theo đường chân lý hợp thánh ý Chúa, giúp chúng ta đạt tới hạnh phúc vĩnh cửu Chúa hứa ban.

Có khi Chúa đến với chung ta qua tha nhân nơi những người đói khát, nơi những lữ khách xa lạ, nơi những người nghèo nàn cùng khổ, nơi những tù nhân nơi ngục thất, nơi những người trần trụi không áo che thân... Nếu chúng ta biết nhận ra Chúa ẩn thân nơi họ, chúng ta sẽ ân cần giúp đỡ họ, bởi vì khi chúng ta làm những điều ấy cho họ là chúng ta làm cho chính Chúa, như chính lời Chúa đã quả quyết: "Bao nhiêu lần các con làm những việc đó, cho một trong những anh chị em bé mọn nhất của Cha, là các con đã làm cho chính Cha vậy" (Mt 25:40).

III. PHƯƠNG THẾ ĐỂ NHẬN RA CHÚA

Để giúp chúng ta dễ nhận ra Chúa và sung sướng tiếp đón Người, Chúa dạy chúng ta 2 phương thế cần thiết là: "Hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn".

1. Tỉnh Thức: Nếu chúng ta biết tỉnh thức và sẵn sàng: Luôn giữ tâm hồn trong sạch, có ơn nghĩa Chúa và làm hài lòng Người, chúng ta sẽ được bình an tâm hồn và luôn cảm nghiệm được nguồn an vui hạnh phúc của con cái Chúa. Khi đó chúng ta sẽ như các Thánh, bằng con mắt Đức Tin luôn nhận ra Chúa, gặp được Người qua tha nhân, qua thụ tạo; trong mọi hoàn cảnh, ở mọi nơi và mọi lúc của cuộc sống.

2. Cầu Nguyện: Lệnh Chúa truyền chúng ta phải cầu nguyện luôn, không có nghĩa là chúng ta phải luôn đến Nhà Thờ quì gối chắp tay, hát xướng liên miên, để ca ngợi, tung hô, thờ phượng Chúa. Nhưng lệnh Chúa truyền rất dễ dàng thực hiện, thích hợp và vừa sức mọi người, chúng ta có thể làm được ở mọi nơi, mọi lúc và trong mọi hoàn cảnh. Đó là chúng ta liên kết với công nghiệp của Chúa Kitô, tất cả các việc to nhỏ chúng ta làm hằng ngày, với chủ ý vì long yêu mến Người. Nhất là mỗi việc bổn phận chúng ta thực hiện dù là những công việc rất nhỏ mọn, rất tầm thường chúng ta biết dâng lên Chúa, hợp với các Thánh Lễ hằng dâng lên thượng tiến Thiên Chúa trên các Bàn Thờ trong khắp thế giới từng phút từng giây. Mọi việc chúng ta làm sẽ có giá trị đền tội, lập công và thánh hóa, cho chính chúng ta và cho các linh hồn; vì tất cả các việc dù rất nhỏ mọn đó, hợp với giá Ơn Cứu Chuộc của Chúa Kitô, đều trở nên hiến lễ đẹp lòng Thiên Chúa.

Kết Luận

Chúa Kitô đến với toàn thể nhân loại và riêng mỗi người chúng ta, như một Quà Tặng, như một Ơn Ban của Thiên Chúa Cha. Nhưng Quà Tặng và Ơn Ban đó, Chúa Cha ban cho trần gian và cho riêng mỗi người chúng ta, qua tay Đức Trinh Nữ Maria, Đấng Chúa Cha đã tuyển chọn làm Mẹ Con Một Chúa và Mẹ riêng mỗi người chúng ta.

Nếu chúng ta muốn lãnh nhận được Chúa Kitô, chúng ta phải đến với Mẹ và chỉ qua Mẹ chúng ta mới có thể lãnh nhận được Người, Đấng là Tình Yêu, là Hạnh Phúc, là Gia Nghiệp đời đời của chúng ta.

61. Tỉnh thức

Có ba cậu cậu thiếu niên lên đường để leo núi. Khi lên được gần ba ngàn mét, thì một cơn bão tuyết bất ngờ thổi tới, khiến cho các ậu phải đào hầm chui vào đống tuyết để thóat khỏi những luồng gió lạnh buốt, cũng như để chờ đợi cho cơn bão qua đi.

Thế nhưng, mười một ngày rồi mà cơn bão vãn còn tiếp tục thổi một cách dữ dội. Những chiếc túi dùng để ngủ đã bị uớt sũng và đông cứng. Thức ăn dự trữ chỉ còn đủ cho mỗi người một ngày hai muỗng bột mà thôi.

Nguồn an ủi duy nhất của các cậu trong thời điểm kinh hoàng này chính là cuốn Kinh Thánh mà một cậu đã mang theo. Các cậu đọc Kinh Thánh mỗi ngày tám tiếng đồng hồ và tìm thấy trong đó một hoàn cảnh giống như hoàn cảnh các cậu đang gặp phải. Đó là hoàn cảnh của Đavit.

Thực vậy, Đavít cũng đã lâm vào tình trạng cô đơn, đói khát và không biết chuyện gì sẽ xảy đến. Cuối cùng, ông chỉ còn biết tin tưởng vào Thiên Chúa.

Các cậu cũng vậy. Không ai có thể giúp đỡ và cứu thoát các cậu được, ngoại trừ chính Thiên Chúa. Vì thế, ngoài việc nghe đọc Kinh Thánh, các cậu đã cầu nguyện với hy vọng cơn bão sẽ chấm dứt và người ta sẽ đến tiếp cứu.

Cuối cùng, vào ngày thứ mười sáu thì trời quang mây tạnh, các cậu bò ra khỏi hầm tuyết của mình. Tình trạng sức khỏe lúc bấy giờ thật bi đát. Các cậu đã yếu lả, không thể bước đi. Tuy nhiên cũng rất may mắn là toán cấp cứu đã tới kịp và tìm thấy các cậu.

Tôi nghĩ rằng câu chuyện trên chính là một hình ảnh sống động giúp chúng ta sống tinh thần mùa vọng.

Thực vậy, mùa vọng là thời gian chúng ta sống lại nỗi chờ mong của dân Do thái, bởi vì suốt dòng lịch sử họ đã mòn mỏi trông đợi Đấng Cứu Thế. Và nỗi trông mong này đã kết đọng lại thành những lời nguyện cầu tha thiết:

- Như người lính gác mong chờ hừng đông, Israen đang mong chờ Chúa.

- Trời cao hãy đổ sương xuống và ngàn mây hãy mưa Đấng cứu đời.

Tuy nhiên không phải chỉ có thế. Mùa vọng còn là thời gian để chính chúng ta trông chờ việc Đức Kitô sẽ trở lại vào thời điểm cuối cùng của lịch sử, lúc chúng ta ít mong đợi nhất.

Vì thế, Chúa Giêsu đã lên tiếng cảnh giác:

- Hãy tỉnh thức.

Chúng ta đang sóng giữa hai cột mốc của thời gian. Cột mốc đầu tiên là lúc Đức Kitô đến lần thứ nhất trong cảnh khó nghèo của máng cỏ Bêlem. Còn cột mốc tiếp theo là lúc Ngài đến lần thứ hai trong vinh quang của ngày phán xét.

Và như vậy, theo một nghĩa nào đó thì cuộc đời chúng ta cũng chính là một mùa vông liên tục.

Vì thế, công việc của chúng ta không phải chỉ là ngồi yên và chăm chú nhìn theo những ánh sao trên bàu trời để tưởng nhớ việc Ngài đã đến lần thứ nhất, đồng thời trông đợi việc Ngài đến lần thứ hai.

Thế nhưng bổn phận cua chúng ta là phải hoàn tất công việc Ngài đã trao phó. Đó là rao giảng Tin mừng và làm chứng cho Ngài giữa lòng cuộc đời.

Do đó, mùa vọng còn là thời gian để chúng ta kiểm điểm lại xem: chúng ta đã làm những công việc ấy như thế nào? Chúng ta đã thực sự chu toàn sứ mạng Chúa trao phó hay chưa?

Nếu như ngày hôm nay Chúa trở lại và xét xử, thì liệu chúng ta có được Ngài đón nhận vào quê hương Nước Trời hay không?

62. Hãy tỉnh thức

Những ai đã diễm phúc sống qua tuổi học trò thì không thể nào quên được những kỷ niệm muôn đời ghi dấu đó. Tuổi học trò thật dễ thương. Trong những cái dễ thương có cái đẹp, cái chẳng đẹp. Cái không đẹp đó là sự nghịch ngợm của học trò mà người ta thường ví von: “Nhất quỷ nhì ma, thứ ba học trò!”.

Tôi còn nhớ khoảng thời gian học lớp đệ lục, đệ ngũ (tức lớp 7, 8 bây giờ). Cứ mỗi khi thầy giáo đang dạy học, phải tạm ngừng để ra khỏi lớp trong vòng 5 hay 10 phút, thầy giáo căn dặn học trò rất kỹ: “Các em lưu ý, thầy có việc phải lên văn phòng gặp ông hiệu trưởng trong giây lát. Trong khi vắng mặt thầy tin tưởng các em sẽ giữ trật tự, ngoan ngoãn. Mỗi em phải làm bài tập sau đây khi thầy trở lại sẽ nộp bài. Thầy nhờ anh trưởng lớp giữ trật tự. Nhớ rằng thầy đi trong vòng vài phút rồi sẽ trở lại ngay”.

Tôi dám chắc các bạn đoán được sự gì xảy ra ngay khi ông thầy rời khỏi lớp. “Vắng chủ nhà gà mọc đuôi tôm!” Thầy giáo vắng mặt là một dịp may cho những tên học trò phá phách, là một cám dỗ thử thách cho những học trò thích nghịch nhưng còn nhát sợ. Chỉ có một số nhỏ hiền hoà, nghiêm chỉnh làm bài tập.

Lớp học đang im lặng, từ từ ồn ào lên, bắt đầu từ những tên nghịch ngợm đầu xỏ trước. Thầy giáo vừa ra khỏi lớp, nó liền phóng theo núp ở đằng sau cánh cửa, nhìn xem đã thực sự đi xa chưa. Khi nó ra hiệu, lớp học nhao nhao lên như ong vỡ tổ. Đứa phóng máy bay giấy đảo lượn khắp phòng. Đứa bỏ chỗ chạy đến tán dóc với bạn bè. Đứa phóng lên bảng, viết vẽ bậy bạ, làm trò hề và cả lớp cười ầm lên… Anh lớp trưởng phải lớn tiếng kêu gọi trật tự. Từ kêu gọi sang cảnh cáo. Từ cảnh cáo thành cãi vã, đe doạ. Kêu gọi không được thì đập bàn, gõ thước kẻ. Cả lớp ồn lên như cái chợ. Có những đứa biết sợ, cứ lấp ló nhìn qua khe cửa xem thầy giáo trở lại chưa!

Bây giờ là thời gian thầy giáo vắng mặt. Chúng ta đang sống giữa khoảng thời gian Chúa Giêsu đã đến lần thứ nhất rồi: như một bé thơ trong máng cỏ và chờ đợi Ngài trở lại lần thứ hai: như là Chúa tể đất trời và là thẩm phán. Bài Phúc âm hôm nay, và sách Giáo lý Công giáo số 672 đã dạy: “Thời gian hiện nay, theo lời Chúa, vẫn là thời gian của Chúa Thánh Thần và của việc làm chứng, nhưng cũng là thời gian của “sự khốn khổ”, và những thử thách điều ác sẽ không buông tha Giáo Hội và sẽ mở màn cho những chiến đấu của ngày sau cùng. Đó là thời gian của chờ đợi và cảnh giác.

Lịch sử của Cựu Ước là thời gian mong đợi Đấng Cứu Thế đến. Trong bài đọc thứ nhất tiên tri Isaia diễn tả sự mong đợi này: “Xin Chúa băng qua các tầng trời mà ngự xuống”. Và sự vắng mặt của Thiên Chúa làm con người “luôn luôn ở trong tình trạng tội lỗi… đầy vết nhơ… như chiếc áo bẩn”.

Chúa Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa đã giáng trần để cứu chuộc con người theo như lời Thiên Chúa đã hứa. Và lịch sử của Tân Ước với các Kitô hữu tiên khởi là thời gian giải quyết các vấn đề liên quan đến sự vắng mặt của Chúa Giêsu, thời gian chờ đợi ngày Ngài lại đến. Như thánh Phaolô đã khuyên tín hữu Côrintô: “Anh em tràn đầy mọi ơn, ơn ngôn ngữ, và ơn hiểu biết… trong khi mong chờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta tỏ mình ra”.

Tuy Chúa Giêsu đang ngự bên hữu Đức Chúa Cha, nhưng sự hiện diện và ơn cứu rỗi của Ngài mãi mãi ở với chúng ta. Do đó, trong lúc chờ đợi ngày Ngài lại “tỏ mình ra”, hiện nay bằng nhiều cách Ngài vẫn luôn luôn hiện diện để giúp đỡ chúng ta trong cuộc sống đức tin. Nhân dịp mùa vọng đến, Giáo Hội dựa vào lời Chúa kêu gọi chúng ta “hãy tỉnh thức” để nhận ra Ngài, cùng với ơn cứu độ của Ngài.

63. Hãy tỉnh thức

1- Tỉnh thức và ý thức: Cả hai đều có cùng một nội dung diễn tả bản chất thiết yếu của con người có lý trí. Khi ngủ ta mất hay ít ý thức. Ta chỉ hoàn toàn ý thức khi tỉnh thức. Việc Chúa Giêsu đã giáng trần để cứu chuộc nhân loại sẽ chẳng có ảnh hưởng gì tới đời sống con người nếu chúng ta không ý thức. Ngài vẫn còn vắng mặt trong tâm thức của nhiều người. Sự vắng mặt này gây nên các vấn đề rắc rối và tạo nên những bi kịch trong cuộc sống nhân sinh. Nó gây ra đau khổ, và chết chóc.

Trong một cuộc phỏng vấn qua ca khúc “Bông Hồng Cài Ao”, thiền sư Thích Nhất Hạnh đã chia sẻ rằng nhận thức sự có mặt của mẹ trong đời, đó là điều làm nên hạnh phúc của những người con. Theo cách suy nghĩ này, chúng ta có thể nói rằng nhận thức sự hiện diện của Đức Kitô và ơn cứu rỗi của Người là điều cần thiết tạo nên hạnh phúc của người Kitô hữu.

2. Tỉnh thức để cảm nhận được những dấu tích của Thiên Chúa xung quanh chúng ta nếu chúng ta biết cách đón nhận. Đức Tổng Giám Mục Fulton Sheen, nhà giảng thuyết thời danh của Hoa Kỳ vào những thập niên 60 và 70 thường ví vũ trụ giống như một cửa sổ được ghép bằng những ô kính. Qua cửa sổ ô kính của thế giới hữu hình chúng ta có thể đến để nhìn ra Đấng Vô Hình, sức mạnh và sự hiện diện của Thiên Chúa. Ký giả Kitô giáo Malcolm Muggeridge đã diễn tả điều này như sau: “Mọi điều lớn hay nhỏ xảy ra là một dụ ngôn qua đó Thiên Chúa nói với chúng ta, và nghệ thuật của đời sống chính là thu thập được cái thông điệp đó”. Chúng ta đang sống trong một thế giới đầy dẫy những làn sóng điện và âm thanh phát ra trong không gian. Chúng ta không biết nó và không nhận ra nó cho đến khi có một cái máy thu nhận làn sóng điện – receiver – như là radio, tivi, điện thoại di động, computer… Bật máy lên sử dụng, một thế giới thông tin với hình ảnh, âm thanh và tin tức mở ra cho chúng ta. Tất cả sự thông tin thú vị và phong phú này đến với chúng ta chỉ khi nào chúng ta biết đón nhận chúng. Tiếng nói của Thiên Chúa giống như những làn sóng radio hay làn sóng điện toán trong không gian, vây quanh và thấm nhập vào thế giới của chúng ta. Và mỗi người có một cái máy tiếp nhận làn sóng tinh thần ở bên trong giúp chúng ta cảm nhận được những dấu chỉ và cho phép lắng nghe được tiếng nói của Thiên Chúa. Tôi nhìn thấy cái radio, computer tinh thần này ở bên trong mỗi người như một thứ giác quan thứ sáu. Giác quan thứ sáu này chính là lương tâm và đức tin. Khi chúng ta qui tụ nhau lại thờ phượng Thiên Chúa nơi nhà thờ, tham dự bàn tiệc Thánh Thể, rước lấy Mình và Máu Chúa Giêsu Kitô qua hình bánh và rượu, chúng ta cảm nghiệm được sự hiện diện ngọt ngào và thánh thiện của Ngài giữa chúng ta.

3. Tỉnh thức để xa tránh tội lỗi: Trong bài Phúc âm, thánh Marcô dùng hình ảnh của một người canh giữ cửa. Một người canh giữ cửa tỉnh thức và chờ đợi chủ trở về. Không ngủ mê trong yếu đuối xác thịt và tội lỗi. Cũng không canh giữ theo kiểu các chú học trò tinh nghịch nhìn qua khe cửa xem thầy giáo đã trở về hay chưa để phá phách! Trước Giáng sinh năm 1980, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II quy tụ hơn 2000 trẻ em của một giáo xứ ở Rôma. Bằng cuộc đối thoại, ngài dạy giáo lý cho các em và hỏi: “Làm thế nào các con sửa soạn mừng lễ Giáng sinh?” “Bằng cầu nguyện” từ phía sau các em la to. “Rất tốt, bằng cầu nguyện, Đức Giáo Hoàng nói, nhưng cũng phải bằng việc đi xưng tội nữa. Các con phải đi xưng tội để có thể lên rước lễ sau đó nữa. Các con có làm như thế không?” Hàng ngàn trẻ em trả lời trong cùng một tiếng lớn giọng hơn: “Chúng con sẽ làm!” Và Đức Giáo Hoàng nói với các em. “Phải, các con nên đi xưng tội”. Rồi ngài hạ thấp giọng xuống thì thầm, “Đức Giáo Hoàng cũng sẽ đi xưng tội để đón tiếp Chúa Giêsu Hài đồng một cách xứng đáng”.

4. Tỉnh thức vì Thiên Chúa đến rất bất ngờ: Thiên Chúa đến với chúng ta qua mọi hình thức, mọi biến cố trong cuộc sống, ngay cả sự chết, và sau cùng trong ngày phán xét chung, tận thế. Chúng ta phải luôn sẵn sàng đón tiếp Ngài, nhất là những lúc chúng ta không ngờ. “Ta đến như một tên ăn trộm, hạnh phúc cho những ai tỉnh thức”. Trên chiếc máy bay phản lực 747 vừa cất cánh rời phi trường ở Nữu Ước bay đi Rôma, có một bà cụ già tên là Maude, ngồi ở bên cửa sổ. Cụ để dành tiền trong nhiều năm trời mới đủ để làm một chuyến hành hương Rôma như cụ hằng mong ước. Đây là lần đầu tiên cụ đi máy bay, nên cụ lo sợ và kinh hoàng. Cụ cứ lầm bầm cầu xin: “Lạy Chúa, con phải làm gì ở trển đây?” Mặc dù phía trước cụ có 4 vị giám mục cùng sang Rôma dự hội nghị, cụ vẫn cứ run sợ. Cụ sợ rớt máy bay mà chết! Sau cùng đang lúc run sợ, cụ liếc trộm ra ngoài cửa sổ, chẳng may gặp đúng lúc một trong bốn động cơ của phản lực không còn hoạt động được nữa, và máy bay biến vào đám mây bên dưới. Cụ la hét lên kinh hoàng: “Chúng ta sắp chết! Chúng ta sắp chết!” Cô trưởng đoàn chiêu đãi viên hàng không lập tức đến bàn hỏi ý kiến với phi hành đoàn, rồi thông báo cho tất cả hành khách biết rằng mọi sự sẽ êm đẹp: “Xin quý vị an tâm, viên trưởng phi công bảo đảm với quý vị rằng ông ta có thể điều khiển máy bay quay trở về New York và đáp xuống an toàn với 3 động cơ”. Nhưng bà cụ cứ la hoảng lên: “Chúng ta sắp chết! Chúng ta sắp chết!” Cô chiêu đãi viên lại phải đến trấn an cụ lần nữa: “Cụ ơi, cụ đừng lo, Chúa đang ở với chúng ta. Máy bay của chúng ta chỉ có 3 động cơ thôi, nhưng xem kìa, chúng ta có tới 4 vị giám mục cơ mà!” Nhưng bà cụ trả lời: “Thôi, tôi muốn có 4 động cơ và chỉ cần 3 giám mục là đủ!” Hôm nay Chúa nói với chúng ta rằng: “Chúng con hãy tỉnh thức, vì chúng con không biết lúc nào chủ nhà trở về… kẻo khi ông trở về thình lình, bắt gặp chúng con đang ngủ”. “Hãy tỉnh thức”. Bà cụ hoảng sợ vì không ngờ thời giờ lại đến ngay vào lúc cụ chưa sẵn sàng. Thánh Phanxicô de Sales nói rằng: “Sự chờ đợi đích thực có nghĩa là chờ đợi mà không lo lắng gì cả “.

64. Mùa vọng

Chúng ta bắt đầu một chu kỳ phụng vụ mới, một năm phụng vụ mới, mùa đầu tiên của năm phụng vụ là Mùa Vọng. Mùa vọng là mùa của hy vọng nở hoa, nếu chúng ta hiểu được nỗi chờ đợi của một em bé mong mẹ đi chợ về, nỗi chờ mong gặp lại một người thân yêu xa vắng, nỗi khát vọng của một người mẹ “bồng con mẹ ải chờ mong, cho lòng chinh phụ hoá thành vọng phu”, nỗi mong chờ của một người cha già Tin Mừng chờ đón con về… thì chúng ta sẽ hiểu được thế nào là Mùa Vọng.

Xưa kia, Mùa Vọng được gọi là mùa At, “At” là âm đầu tiên gọi tắt của tiếng “Adventus”, một tiếng La Tinh, có nghĩa là đến hay sắp đến. Với phong trào Việt hoá, có một thời lại được gọi là Mùa Ap, “Ap” có nghĩa là gần kề hay kề bên, cả hai cách gọi trên tuy cũng nói lên phần nào ý nghĩa của mùa này nhưng chưa được rõ ràng. Ngày nay với hai tiếng “Mùa Vọng” bao hàm ý nghĩa rõ hơn: mùa hy vọng, mùa trông đợi, mùa chờ mong. Hy vọng, trông đợi, chờ mong cái gì? Chờ mong Chúa Giêsu giáng sinh. Vì thế, Mùa Vọng đầu tiên có nghĩa là một thời gian chuẩn bị đạo đức để xứng đáng mừng lễ Giáng Sinh. Nhưng đến thế kỷ thứ VII, Mùa Vọng lại thêm một ý nghĩa nữa: trông đợi, chờ mong Chúa quang lâm, Chúa tái giáng để phán xét nhân loại.

Như vậy, Mùa Vọng là mùa nhắc lại thời gian nhân loại chờ đợi Đấng Cứu Thế đến cứu chuộc, và cũng nói lên nỗi chờ đợi của Giáo Hội hôm nay: đợi Đức Kitô đến lần thứ hai khi lịch sử kết thúc để phán xét nhân loại. Ngoài ra, với mỗi người, Mùa Vọng cũng nhắc nhở chúng ta hãy chuẩn bị sẵn sàng chờ đón Chúa trong mỗi ngày của đời sống và đặc biệt trong ngày chết khi Chúa đến gọi chúng ta về với Ngài. Vì thế, lời Chúa của Chúa nhật thứ nhất Mùa Vọng nhắc nhở chúng ta ba điều: thứ nhất về ngày Chúa quang lâm, thứ hai về ngày chúng ta ra khỏi trần gian, thứ ba chúng ta phải luôn tỉnh thức và sẵn sàng.

Về ngày Chúa quang lâm, tức là ngày Chúa tái giáng Chúa trở lại trần gian, ngày phán xét chung. Ngày ấy không ai biết khi nào xảy ra, chỉ một mình Thiên Chúa biết mà thôi, một mình Ngài quyết định khi nào Ngài trở lại, và chỉ khi nào ngày ấy xảy ra thì người ta mới biết chứ không ai biết trước. Kinh thánh ví ngày đó như kẻ trộm ban đêm, có bao giờ kẻ trộm lại báo trước ngày nó đến ăn trộm đâu. Cũng vậy, ngày Chúa đến rất bất ngờ, hoàn toàn bất ngờ. Có thể hôm nay người ta cho rằng ngày Chúa quang lâm là thứ “cọp giấy” tức là không có hay nếu có cũng còn lâu lắm. Xin những ai có ý nghĩ như vậy thì hãy nhớ: lời Kinh Thánh đúng từng dấu phẩy, Kinh thánh ứng nghiệm từng điều từng nét. Hơn nữa, ngày Chúa quang lâm là một chân lý chúng ta tuyên xưng trong kinh Tin Kính và mỗi khi dự thánh lễ: “Chúng con loan truyền việc Chúa chịu chết và tuyên xưng việc Chúa sống lại cho tới khi Chúa lại đến”.

Đàng khác, Tin Mừng hôm nay mặc dầu đề cập tới ngày tận thế nhưng cũng nhắc nhở chúng ta suy nghĩ về ngày tận số của mình, tức là về ngày chết của chính chúng ta. Chết là cái mốc cuối cùng mà bất cứ ai đã sinh ra ở đời này thì trước sau gì cũng sẽ tới ngày ấy, vì thế chúng ta phải nghĩ tới nó, chúng ta phải tính toán, phải nghĩ tới ngày chết của mình. Nói khác đi, chúng ta phải nghĩ tới cuộc sống vắn vỏi của mình nơi trần gian. Thật vậy, cuộc đời con người sánh với thời gian đã chẳng là gì, nhưng nếu sánh với sự sống vĩnh cửu lại càng mong manh hơn biết bao. Cuộc đời không những phù du mà còn kèm theo tính cách bất ngờ nữa, không ai biết được khi nào mình chết, ngày giờ chết là bất ngờ nên Chúa dạy chúng ta phải luôn tỉnh thức và sẵn sàng.

“Tỉnh thức”, theo nguyên nghĩa là không ngủ, và cũng có nghĩa là sẵn sàng. Người ta có thể tỉnh thức để tiếp tục làm cho xong một công việc, hoặc để tránh một điều tai hại có thể xảy đến, cho nên, tỉnh thức còn có ý nghĩa là canh phòng, túc trực giao tranh, phấn đấu chống sự lơ đãng cẩu thả để đạt một mục đích đã nhắm. Đó chính là ý nghĩa của tiếng “canh thức” Chúa Giêsu căn dặn chúng ta: hãy chờ đợi Chúa đến trong tinh thần sẵn sàng, là luôn sống trong ơn nghĩa Chúa.

Chúng ta hãy nghĩ tới trường hợp của hai người vợ cùng có chồng đi vắng xa lâu năm: một người, tuy xa chồng nhưng tâm hồn lúc nào cũng tưởng nhớ tới chồng, vẫn coi như chồng đang có mặt ở nhà, bà săn sóc con cái chu đáo, gánh vác phần chồng, tiếp tục gây dựng gia đình như xưa. Còn bà kia, cũng nhớ tới chồng, nhưng chán nản, bỏ bê con cái, chểnh mảng việc nhà, lâu lâu lại tìm vui với những người đàn ông khác, khiến mọi người dị nghị đàm tiếu. Bây giờ, bỗng nghe tin cả hai người chồng đều trở về với gia đình, chắc hẳn hai người vợ trên sẽ đón tin này, mỗi người một cách khác nhau. Cũng thế, nếu chúng ta tỉnh thức mong chờ Chúa thế nào, thì Chúa sẽ đến với chúng ta như vậy. Cho nên, chúng ta phải chuẩn bị đón Chúa luôn luôn, để bất cứ lúc nào Chúa đến chúng ta cũng sẵn sàng: “Cửa trời hẹp lắm ai ơi, muốn vô thì phải ép mình chớ quên”.

65. Mùa loan báo