ĐIỀU RĂN CỦA THẦY- Lm Gioan Nguyễn Văn Ty, SDB

Nếu Chúa Nhật trước chúng ta đã suy niệm tầm quan trọng của việc ‘ở lại trong Thầy… ở lại trong tình thương của Thầy’, thì câu hỏi được đặt ra hôm nay lại là, làm cách nào để ‘ở lại trong Thầy’ cho thật hữu hiệu? Vấn nạn này đã được chính Đức Giêsu giải đáp và xem ra thật đơn giản và dễ hiểu: “Nếu anh em giữ các điều răn của Thầy, anh em sẽ ở lại trong tình thương của Thầy”. Tuy nhiên câu giải đáp xem ra đơn giản tới độ không cần phải giải thích đó thật ra lại chẳng dễ hiểu chút nào bao lâu chúng ta chưa xác định được, ‘các điều răn của Thầy’ là điều răn nào?

Trong chương 14 và 15, Phúc âm Gio-an lặp đi lặp lại không dưới bảy lần về ‘điều răn hay lệnh truyền’ của Đức Giêsu (14,15.21.25; 15,10a.10b.11.12.17). Cho tới nay ta hầu như vẫn thường được nghe giải thích một cách dễ dãi: thì ‘điều răn của Chúa’ đương nhiên phải là mười điều răn Đức Chúa Trời và sáu luật điều Hội Thánh! Tuy nhiên cách giải thích này xem ra không ổn cho lắm, vì căn cứ theo mạch văn của đoạn Tin Mừng Thánh Gioan thì Đức Giêsu hình như đang đề cập tới một thứ điều răn nào đó có một nội dung rất khác với thập giới của Cựu Ước hay sáu điều Hội Thánh qui định sau này. Điều răn này dứt khoát có tầm quan trọng vô đối vì là điều kiện thiết yếu để gắn kết, trước hết là Đức Giêsu với Cha của Người, đồng thời cũng là để mọi môn đệ có thể ở lại được trong tình thương của Thầy mình; “… Anh em sẽ ở lại trong tình thương của Thầy, như Thầy đã giữ các điều răn của Cha Thầy và ở lại trong tình thương của Người”. Nếu vậy, ta cần tìm hiểu cụ thể điều răn đó có nội dung gì mới được?

Thú thực cho tới giờ này tôi vẫn chưa tìm được câu giải thích thỏa đáng cho một chi tiết rất nhỏ: tại sao khi đề cập tới điều răn cách chung chung (14:15.21; 15:10a.10b.11) tác giả Gio-an luôn sử dụng số nhiều ‘các điều răn’, nhưng khi nói cụ thể thì chỉ là một duy nhất ‘Đây là điều răn của Thầy… Điều Thầy truyền dạy anh em là…’ (15,12.17)? Phải chăng, đối với các môn đệ có truyền thống Do Thái, giới răn nói chung (thập giới) luôn là số nhiều (trừ khi nói về từng giới luật một)? Ngay cả khi phải tóm gọn các giới răn đó lại, Đức Giêsu vẫn còn xác định hai điều căn bản: mến Chúa và yêu người (Mt 22,36-40). Nhiều tác giả cho rằng: Đức Giêsu sử dụng từ ‘các giới răn’ đồng nghĩa với ‘các lời’ Thầy nói với anh em’ (14,23). Tuy nhiên khi phải xác định rõ nội dung ‘các giới răn của Thầy’ là gì, thì Người lại chỉ khảng định có một điều duy nhất mà thôi: “Đây là điều răn của Thầy: anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em (câu 12)… Điều thầy truyền dạy anh em là hãy yêu thương nhau.” Vậy tại sao trong hoàn cảnh này lại chỉ là một mà không phải là hai?

Nếu Cựu Ước coi việc ‘ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn’ là quan trọng hơn hết, thì ‘điều răn của Thầy’ lại không hề đề cập tới điều này. Theo suy nghĩ của riêng tôi thì Đức Giêsu nắm rất rõ bản tính con người: yêu mến hết lòng là điều hầu như không ai có thể làm được; yêu mến phải do Thiên Chúa tình yêu chủ động. “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một…” Điều Người yêu cầu mỗi Ki-tô hữu làm lại mang tính thụ động hơn, “Anh em hãy ở lại trong tình thương của Thầy”. Nhận biết Thiên Chúa yêu thương mình là tất cả đối với niềm tin của mọi tín hữu. “Chúa Cha đã yêu mến Thầy thế nào, Thầy cũng yêu mến anh em như vậy”, ngay Đức Giêsu khi nói về tình yêu Người dành cho nhân loại cũng đã khảng định nguồn gốc của nó nằm ở đâu. Do đó ‘ở lại trong tình thương của Thầy’ chính là điều bất cứ tín hữu nào cũng phải làm và có thể làm, đặc biệt những người yếu hèn và tội lỗi. ‘Ở lại’ này không đòi phải cảm thấy mình có cháy lửa yêu mến Chúa hay không, hoặc ‘cháy’ tới mức độ nào; ‘ở lại’ chỉ để giữ cho được điều răn duy nhất là ‘yêu thương nhau’. Đúng vậy, ta chỉ có thể ‘yêu thương nhau’ nếu nắm bắt được ‘ Thầy đã yêu thương’ ta như thế nào. Xem ra ‘yêu thương nhau’ chính là thước đo mức độ chúng ta ‘ở trong tình thương của Thầy’, đồng thời đó cũng có thể là thứ hoa trái mà Chúa muốn chúng ta sinh nhiều và tồn tại mãi, phát xuất từ việc ‘ở lại trong tình thương’ đó?

À, thì ra thế! Lúc đầu khi mới đọc cuốn sách ‘Be My Light’ viết về Mẹ Tê-rê-xa Can-cut-ta – nhân vật mà không ai ngờ đã trải qua gần 50 năm sống trong tăm tối thiêng liêng trong tình trạng hầu như mất đức tin, vậy mà Mẹ vẫn lao mình vào các việc bác ái không mỏi mệt, tôi cho là quá nghịch lý. Sự thật hiện ra tỏ tường trước mắt khi tôi biết rằng, đơn giản là Mẹ đã liên tục ‘ở lại trong tình thương của Thầy’. Và nếu hoa trái nơi Mẹ chưa phải là ‘yêu Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn’, thì nó đã là ‘yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương’… Đó chính là ‘điều răn’ duy nhất của Thầy mà Mẹ đã nắm giữ, ‘để Mẹ ra đi, sinh được hoa trái, và hoa trái của Mẹ tồn tại’.

Tôi cũng phải như vậy thôi! Đứng có quá lo lắng phải yêu mến Chúa như thế nào, mà giản đơn là ở lại trong tình thương mến của Thầy, là cảm nghiệm thấy Thầy yêu mến và tự hiến cho con người thấp hèn như mình, là Thầy đã chết cho mình tội lỗi… và rồi cố diễn đạt sự ở lại đó qua việc thương mến và phục vụ tha nhân. Thật là đơn giản, phải không các bạn?!

Ôi, lạy Thầy Giêsu từ nhân, ‘điều răn của Thầy’ thật quá đơn giản. Chính bản thân con cũng đã từng nghiệm thấy ‘yêu mến Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn’ là khó quá, ít ai đạt được. Thực ra Thầy chỉ tha thiết đòi con ‘ở lại trong tình thương của Thầy’, kể cả khi con yếu đuối tội lỗi nhất. Con xin Thầy cho con sớm đạt được hoa trái ‘yêu thương nhau’, nhờ liên tục trầm mình trong tình yêu ‘như Thầy đã yêu’. Amen.

CHÚA NHẬT VI PHỤC SINH- Năm B

TÌNH YÊU- Trích Logos B  

“Chí Phèo” là truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nam Cao. Truyện ngắn này nổi tiếng đến nỗi tên của hai nhân vật trong truyện là Chí Phèo và Thị Nở đã trở thành danh từ chung ám chỉ sự xấu xa thấp hèn trên đời. Thế nhưng, giữa sự xấu xa thấp hèn đó vẫn ánh lên một điều quý giá sáng ngời : đó là tình yêu.

Chí Phèo là một đứa con hoang bị bỏ rơi tại một lò gạch bỏ không khi mới lọt lòng mẹ. Được người ta nhặt về nuôi, lớn lên đi ở đợ hết nhà này sang nhà khác. Vì lòng ghen ghét của tay điền chủ Lý Kiến, Chí Phèo phải đi tù 7 năm. Mãn hạn tù, Chí Phèo trở về nhà thành một tay nát rượu, thường đến cổng nhà Lý Kiến chửi bới, tự rạch mặt và nằm ăn vạ. Dưới mắt dân làng Vũ Đại, Chí Phèo như một con quỷ dữ, ai thấy cũng tránh xa.

Thế rồi, vào một đêm kia, trong cơn say, Chí Phèo gặp Thị Nở, một người đàn bà xấu xí đến cùng cực, tâm thần không ổn định, bị mọi người hắt hủi. Trong cảnh khốn cùng ấy, hai người đã yêu nhau. Chí Phèo muốn lấy Thị Nở làm vợ và muốn trở thành người lương thiện. Nhưng bà cô già của Thị Nở không đồng ý. Thế là trong cơn tuyệt vọng, Chí Phèo đến nhà Bá Kiến, rút dao đâm chết Bá Kiến, sau đó tự đâm vào cổ mình tự sát.

Câu truyện “Chí Phèo” cho chúng ta thấy : Con người dù xấu xa đê hèn đến mấy cũng khao khát yêu và được yêu. Nhưng tiếc thay, Chí Phèo và Thị Nở đã bị người đời từ chối quyền được làm người lương thiện, nhất là quyền yêu và được yêu.

Trong lúc con người “sẻn so” với tình yêu như thế, thì Chúa Giêsu đã đến để rao giảng và ban phát tình yêu không ngừng. Trong bài Tin Mừng theo thánh Gioan hôm nay, Chúa đã truyền cho các môn đệ : “Các con hãy yêu mến nhau như Thầy đã yêu mến các con”.

Tình yêu của Chúa dành cho chúng ta thật vô bờ bến, đến nỗi chúng ta có thể sánh ví tình yêu Chúa như một dòng sông vô tận chảy tràn lan trên trần thế, tưới gội mọi tâm hồn khô khan cằn cỗi. Chúa là dòng sông tình yêu cho ta ngụp lặn thỏa thuê.

Dòng sông tình yêu bắt nguồn từ Thiên Chúa

Chúa Giêsu đã phán cùng các môn đệ : “Như Cha đã yêu mến Thầy, Thầy cũng yêu mến các con”. Qua những lời tâm huyết này, Chúa Giêsu muốn mạc khải cho các môn đệ một chân lý cao cả : Tình yêu bắt nguồn từ Chúa Cha, qua Chúa Con để đến với con người. Chúng ta đón nhận tình yêu Chúa trao ban không phải để giữ lại cho mình, nhưng lại ban tặng cho người khác. Như thế, tình yêu của Thiên Chúa như một dòng sông tuôn chảy không ngừng. Dòng sông tình yêu ấy bắt nguồn từ cội nguồn là Thiên Chúa Cha. Người chính là mạch nước vô tận chảy đến chúng ta qua Chúa Giêsu Kitô.

Tuy nhiên, mạch nước và dòng sông luôn phải gắn chặt với nhau và luôn có nhau. Dòng sông không có mạch nước sẽ khô cạn. Mạch nước không có dòng sông sẽ không thể tràn đi khắp nơi. Sự gắn bó kết hiệp giữa Chúa Cha và Chúa Con được xác định trong bài Tin Mừng : “… cũng như Thầy đã giữ lệnh truyền của Cha Thầy, nên Thầy ở lại trong tình yêu của Người”. Như thế, sự kết hiệp mật thiết nhất giữa Chúa Cha và Chúa Con chính là Chúa Con đã luôn thực thi ý Chúa Cha. Sự gắn chặt giữa dòng sông và nguồn mạch làm cho dòng chảy luôn trào dâng lai láng.

Có một dòng sông như thế

Chúa Giêsu chính là dòng sông tuôn chảy không ngừng. Dòng sông không e ngại thác ghềnh, không lùi bước trước những cái đập chắn nước, không sợ hao hụt khi cho đi. Ngài ra đi không mệt mỏi để đem nguồn nước tình yêu đến cho mọi tâm hồn đang khát khao. Chúa Giêsu là dòng sông cho đi đến cạn kiệt chính mình.

Vì thế, tình yêu mà Ngài cho đi là tình yêu lớn nhất, tình yêu không so đo tính toán, như lời Chúa đã khẳng định : “Không có tình yêu nào lớn hơn tình yêu của người thí mạng vì bạn hữu mình”. Tình yêu của Chúa lớn lao như thế, vì Ngài đã thí mạng vì bạn hữu, đã chết cho người mình yêu.

Không ai có thể tát cạn dòng sông tình yêu là Chúa Giêsu, vì Ngài luôn nối liền với mạch nước dồi dào là Chúa Cha, Đấng đã ban phát mãi đến tận cùng. Không ai đo lường hết lòng sông sâu thẳm của tình yêu. Chúa có tất cả và trao ban tất cả, vì Ngài kín múc từ nguồn nước vô biên là Thiên Chúa : “Thầy gọi các con là bạn hữu, vì tất cả những gì Thầy đã nghe biết nơi Cha Thầy, thì Thầy đã cho các con biết”.

Tình yêu của Chúa dành cho chúng ta mãi mãi như một dòng sông tuôn chảy không ngừng. Chúa cũng mong muốn chúng ta cùng tuôn chảy với Ngài trong cùng một dòng sông. Chúa mong muốn chúng ta cũng biết yêu như Chúa yêu : “Các con hãy yêu mến nhau như Thầy đã yêu mến các con”. Yêu như Chúa yêu nghĩa là yêu bằng tình yêu lớn nhất. Chúng ta không thể chết cho người mình yêu thì hãy sống cho người mình yêu. Yêu như Chúa yêu, là luôn biết quên mình để phục vụ tha nhân. Nếu Chúa cúi xuống để rửa chân cho các môn đệ, thì chúng ta cũng hãy biết cúi xuống để rửa chân cho nhau.

Dòng sông chảy mãi

Trong bài đọc II, thánh Gioan đã định nghĩa : “Thiên Chúa là tình yêu”. Từ đó, ngài rút ra hệ luận : ai yêu thương thì sinh bởi Thiên Chúa và nhận biết Thiên Chúa. Còn ai không yêu thương thì không biết Thiên Chúa. Chúng ta cũng được mời gọi để trở nên dòng sông yêu thương bắt nguồn từ Thiên Chúa, trôi đi mãi trên dòng đời, mang tình yêu đến cho mọi người. Vì là dòng sông yêu thương, chúng ta bắt nguồn từ Thiên Chúa và đi đến với mọi người.

Chúng ta còn là dòng sông tình yêu được Chúa tuyển chọn và sai đi, để mang lại những thành quả thiêng liêng cho đời : “Không phải các con đã chọn Thầy, nhưng chính Thầy đã chọn các con và đã cắt đặt, để các con đi và mang lại hoa trái và để hoa trái các con tồn tại”.

Dòng sông tốt là dòng sông biết đem phù sa đến bồi đắp cho những cánh đồng bát ngát. Dòng sông trong mát là dòng sông luôn luân chuyển. Ngày nào dòng sông ngừng lại, dòng sông sẽ trở thành ao tù vẩn đục hôi tanh. Thế giới hôm nay đang đói khát tình yêu đích thực. Chúng ta hãy ra khỏi chính mình để đến với tha nhân trong tình liên đới yêu thương, như dòng sông luôn trôi mãi đến tận chân trời, tưới mát những nơi cằn cỗi nhất.

Ở Palestine có 2 biển hồ. Biển hồ thứ nhất gọi là Biển Chết. Đúng như tên gọi, nơi đây không có sự sống. Không có loài cá nào sống nổi trong nước hồ này. Biển hồ thứ hai là Galilê, đây là biển hồ thu hút nhiều khách du lịch nhất. Nước ở biển hồ lúc nào cũng trong xanh mát rượi, từng đàn cá tung tăng bơi lội, cây cối chung quanh tốt tươi xanh rờn.

Có một điều kỳ lạ là cả hai biển hồ này đều cùng đón nhận nguồn nước từ sông Giođan. Nước sông Giođan chảy vào Biển Chết, Biển Chết đón nhận và giữ lại cho riêng mình, nên nước trở thành tù đọng và mặn chát. Biển hồ Galilê cũng đón nhận nguồn nước từ sông Giođan rồi từ đó tràn qua các hồ nhỏ và sông lạch. Vì vậy, nước hồ luôn trong sạch và mang lại sự sống cho cây cối, muông thú và con người.

Mỗi người hãy là một dòng sông yêu thương, bắt nguồn từ tình yêu Thiên Chúa, chảy tràn đến cho muôn người. Ước mong dòng sông ấy luôn chảy mãi không ngừng, cho đi tất cả, càng cho đi mạch nước càng tuôn trào.