Tỉnh thức để bảo toàn sinh mạng

(Trích trong ‘Cùng Đọc Tin Mừng’ của Lm. Trần Ngà)

Tai nạn giao thông ngày càng gia tăng khốc liệt, gây ra chết chóc, thương tật, tai hoạ cho hàng chục ngàn người mỗi năm tại Việt Nam. Chưa từng có trận chiến nào trong lịch sử chiến tranh Việt Nam cận đại ngốn nhiều nhân mạng và gây nhiều thương vong cho bằng tai nạn giao thông trên các tuyến đường dọc theo chiều dài đất nước trong những năm qua.

Nguyên nhân chính gây ra tai nạn giao thông là người lái xe không tỉnh táo. Phải lái xe suốt đêm trường trên những con đường dài thăm thẳm khiến người lái thiếp đi lúc nào không hay. Một số khác mất tỉnh táo vì men rượu, nên không thể chủ động và phản ứng kịp thời khi tình huống xấu xảy ra. Thế là tai hoạ và chết chóc chụp xuống trên đầu nhiều người thật khủng khiếp.

Khi tài xế ngủ gật, say rượu bia thì nguy cơ gây nên cái chết cho mình và cho người liên hệ hầu như chắc chắn. Người lái xe không tỉnh thức, vì ngủ gật hay vì ma men, là kẻ sát nhân và là người tự sát, gây nên những hậu quả nghiêm trọng khôn lường cho nhiều nạn nhân vô tội.

Chính vì thiếu tỉnh thức dễ đưa đến những hậu quả nghiêm trọng khôn lường nên Chúa Giêsu đã nhiều lần kêu gọi mọi người đừng mê ngủ nhưng hãy tỉnh thức dưới nhiều hình thức:

Tỉnh thức như người tôi tớ chong đèn đợi chủ đi ăn cưới mãi đến hai hoặc ba giờ sáng mới về (Luca 12, 35-48); tỉnh thức như người chủ nhà canh phòng kẻ trộm thâm nhập giữa đêm khuya (Mt 24, 42-44); tỉnh thức như người quản lý được người chủ đi xa giao trọng trách quán xuyến việc nhà mà không biết giờ nào chủ trở lại kiểm tra công việc đã được giao phó (Mc 13, 33-37. Lc 12, 42-46); tỉnh thức như những cô phù dâu mang dầu đèn đi đón chàng rể có thể vào giữa đêm khuya mới đến. (Mt 25,1-13)

Trong các trường hợp được nêu trên đây, việc tỉnh thức sẽ mang lại phần thưởng lớn lao và sự ngủ mê sẽ gây hậu quả tai hại.

* * *

Mỗi người chúng ta là những người tài xế điều khiển chiếc xe cuộc đời của mình, có trách nhiệm với vận mệnh đời đời của mình cũng như những người liên hệ.

Những nhà lãnh đạo cao cấp của đất nước là những người lèo lái chiếc tàu quốc gia. Nếu những vị nầy "mê ngủ", chắc chắn sẽ gây ra hậu quả đau thương cho đất nước, cho dân tộc và cho thế giới. Đại biểu cho những "tài xế" kiểu nầy gồm những nhân vật như Hitler, Stalin, Sadam Hussein và rất nhiều tên tuổi khét tiếng khác.

Những nhà lãnh đạo tinh thần của các tôn giáo là những người cầm lái cỗ xe tôn giáo, có trách nhiệm uốn nắn lương tâm của số đông tín đồ, nếu không tỉnh táo thì cũng sẽ dẫn đưa hàng vạn tín đồ của mình lao xuống vực thẳm bạo lực, chiến tranh tôn giáo hoặc những hình thức khủng bố dã man như đã xảy ra lâu nay.

Những Thầy Cô giáo nắm tay lái cỗ xe học đường, có sứ mạng đào tạo những mầm non hôm nay thành những rường cột cho nước nhà mai sau, nếu không tỉnh táo thì sẽ đưa bao thế hệ học sinh xuống vực.

Vị chủ chăn trong giáo xứ hay bậc phụ huynh trong các gia đình cũng đều là những "tài xế" điều khiển những chiếc xe Chúa trao cho mình quản lý, nếu không tỉnh táo, không sáng suốt thì gây phương hại cho mình cũng như cho vô vàn người khác.

Người lái xe đường dài ban đêm không bao giờ dùng bia, rượu, những chất gây ngủ hoặc bất kỳ loại thức ăn nước uống nào làm cho đầu óc mất tỉnh táo.

Là tài xế cầm lái chiếc xe đời mình, chúng ta quyết không để cho men say của lạc thú, bóng tối của dục vọng, những cơn lốc của đam mê... làm mờ tối lương tri, làm thui chột con mắt linh hồn, làm mê muội tâm trí, khiến chúng ta không còn tỉnh táo để lèo lái đời mình theo đường lối Chúa Giêsu.

Người chạy xe đêm đường dài cần đến cà phê, thuốc lá, nước tăng lực, khăn lạnh... để làm cho đầu óc luôn tỉnh táo hầu tránh được tai nạn giao thông, khỏi làm thiệt hại mạng sống mình cũng như những người liên hệ; thì chúng ta, những người đang lèo lái đời mình qua nhiều khúc quanh của cuộc sống, xuyên qua bóng đêm cuộc đời, cũng luôn cần Lời Chúa lay tỉnh, để khỏi gây gương mù làm hại linh hồn người khác và có thể tỉnh táo, sáng suốt đưa đời mình, linh hồn mình về đến bờ bến bình an.

34. Tỉnh thức để tự cứu mình

(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà)

Vào thời Xuân Thu, khoảng 500 năm trước Chúa Giáng Sinh, vua nước Việt (một trong nhiều nước tại Trung Quốc thời đó) tên là Câu Tiễn muốn đánh bại vua Ngô để phục thù mối nhục lớn, nhưng Ngô là nước mạnh, còn Việt là nước yếu, vua nước Việt biết mình không thể thắng Ngô bằng sức mạnh quân sự nên phải dùng những mưu kế sau đây, cốt làm cho vua Ngô trở nên mê muội, mất tỉnh táo mà phải bại vong.

Thứ nhất là tìm cách làm cho vua Ngô mê muội, chẳng còn tỉnh táo trước nguy cơ mất nước.

Để thực hiện được việc nầy, Câu Tiễn dâng cho vua Ngô nhiều gái đẹp, đặc biệt là Tây Thi, được xem là phụ nữ đẹp nhất trong lịch sử Trung Quốc thời Xuân Thu, để làm cho vua Ngô ngày đêm say đắm sắc đẹp và lạc thú mà quên lo việc nước.

Đồng thời, dâng cho vua Ngô nhiều thợ giỏi và gỗ quý để vua Ngô xây dựng lâu đài thật nguy nga tráng lệ, khiến cho ngân quỹ triều đình cạn kiệt, đồng thời lâu đài nầy là nơi cuốn hút vua Ngô hưởng lạc mà bỏ bê công việc triều đình.

Thứ hai là tìm cách làm cho vua bỏ ngoài tai những lời cảnh báo khôn ngoan của Ngũ Viên là vị quan đại thần có lòng giúp vua giữ nước.

Để thực hiện âm mưu nầy, Câu Tiễn mua chuộc một vị đại thần có tính xu nịnh trong triều đình vua Ngô tên là Bá Hi, để ông nầy xui khiến vua Ngô đừng nghe lời can gián sáng suốt và xây dựng của Ngũ Viên là vị quan trung thành cương trực, rồi dần hồi, bức tử Ngũ Viên.

Lâm vào diệu kế của Câu Tiễn, vua Ngô đâm ra mê đắm sắc đẹp của Tây Thi, ngày đêm vui chơi hưởng lạc quên việc triều đình, lại nghe lời nịnh hót của Bá-hy mà giết hại trung thần Ngũ Viên. Thế là từ đó, nhà vua không còn tỉnh táo để nhận ra nguy cơ mất nước vào tay quân thù. Kết cục là vua Ngô bị Câu Tiễn đem quân đánh bại và cuối cùng phải tự đâm vào cổ tự sát.

Như thế, bí quyết để đánh bại một địch thủ hùng mạnh hơn mình, là phải làm cho đối thủ đó trở nên mê muội, mất tỉnh táo, thiếu canh phòng.

Tương tự như thế, để đánh bại chúng ta, ma quỷ cũng dùng chiến thuật làm cho chúng ta ra mê muội, mất hết tỉnh táo, không biết tỉnh thức canh phòng.

Chiến thật thứ nhất, ma quỷ làm cho chúng ta đắm mình trong những lạc thú trần gian, chạy theo những lôi cuốn của tiền bạc, của cải, lợi lộc vật chất mà lãng quên đời sống thiêng liêng, như vua Ngô mê đắm sắc đẹp của Tây Thi mà lãng quên việc nước.

Chiến thuật thứ hai, ma quỷ xui khiến chúng ta bỏ ra ngoài tai những lời dạy khôn ngoan của Thiên Chúa và của Hội Thánh, không lắng nghe tiếng nói lương tâm hay lời khuyên can của bao người thiện chí…  như vua Ngô không chịu nghe những lời can gián khôn ngoan của Ngũ Viên, để chúng ta trở nên mù tối, mất tỉnh táo và sáng suốt.

Để cứu chúng ta khỏi mê muội, mất tỉnh táo, Lời Chúa trong Tin Mừng Chúa nhật hôm nay kêu gọi chúng ta phải tỉnh thức thường xuyên, như người tôi tớ canh giữ cửa nhà cho chủ, không để quân gian đột nhập vào nhà, để bất cứ giờ nào chủ về cũng gặp anh ta đang tỉnh táo.

Lạy Chúa Giêsu,

Dù đã từng nghe Chúa mời gọi canh phòng, tỉnh thức nhiều lần, nhưng dường như không mấy ai quan tâm thực hiện. Người ta không để cho Lời Chúa lọt tai, như vua Ngô không chịu nghe lời khôn ngoan của Ngũ Viên. Như thế thì không sao tránh khỏi những tai hoạ chụp xuống bất cứ lúc nào.

Xin cho chúng con ghi khắc Lời Chúa dạy hôm nay, luôn luôn tỉnh táo canh phòng, không để cho đôi mắt tâm linh mù tối vì dục vọng và những lôi cuốn thế tục, đồng thời không để cho đôi tai tâm hồn đóng lại trước những lời răn dạy khôn ngoan, nhờ đó, chúng con có thể tự cứu mình khỏi nanh vuốt huỷ diệt của tà thần. Amen.

35. Những cuộc vi hành của Đức Kitô

(Trích trong ‘Lương Thực Ngày Chúa Nhật’ – Achille Degeest)

Dụ ngôn nhỏ này khuyên nhủ cảnh giác tâm hồn, chủ yếu nói về sự trở lại của Đức Giêsu ngày tận thế. Ông chủ vắng nhà là Đức Kitô sau khi Người lên trời. Người đã thiết lập Giáo Hội và giao cho các môn đệ nhiệm vụ hoạt động cho việc cứu rỗi thế gian. Là thành phần Giáo Hội, chúng ta phải canh thức tích cực để chuẩn bị ngày Chúa trở lại. Dụ ngôn cũng áp dụng cho mỗi chúng ta. Chúng ta phải được báo trước phải tỉnh thức để nghênh tiếp những chuyến thăm viếng bất chợt của Chúa. Người đến trong ân sủng ban phát hàng ngày, hoặc bằng những lời mời gọi chúng ta nhận lấy công việc Người định giao, hoặc ở giây phút cuối cùng đời chúng ta.

Chung cục, điều quan trọng là chúng ta phải lưu ý đến nhiều cách Chúa Giêsu hiện diện trong con người và trong cuộc đời chúng ta. Liệu chúng ta có nhận ra Đức Kitô trong những cuộc vi hành của Người? Chúa đến với chúng ta hằng ngày. Chính vì sự kiện đó, để chuẩn bị Lễ Giáng Sinh, Giáo Hội dạy đọc đoạn Phúc Âm này nói về ngày Chúa trở lại. Nếu chúng ta mong ước, chúng ta sẽ nhận được ân sủng Chúa Giêsu mỗi ngày. Chỉ cần làm thế nào để ơn Chúa gặp chúng ta sẵn sàng đón tiếp. Làm thế nào để cảnh giác, để biết nhận ra Chúa những lúc Ngài đến bất ngờ?

1.- Khởi điểm là một niềm ước nguyện nào đó, ao ước Chúa đến với ta. Ta có thể hình dung khi đọc dụ ngôn, cảnh những đầy tớ bất lương đang khoái trá vì chủ đi vắng, chúng không mong ông về – trong khi đó nhóm đầy tớ tốt thì nóng nảy ước mong chủ chóng về. Ông chủ là Đức Kitô, chúng ta là đầy tớ và cũng là bạn hữu Người. Tất nhiên chúng ta mong ước Người đến, hiện diện và can thiệp vào cuộc đời chúng ta. Tình bạn thiết với Đức Giêsu giữ cho tâm hồn tỉnh thức để đón nhận sự hiện diện tác động của Chúa. Tách rời một điều khỏi bối cảnh đức tin, điều đó có vẻ không quan trọng, nhưng môn đệ Chúa có thể xem đó như là một lời phán của Đức Kitô, một sứ điệp, một lời mời, một phương thế để gặp gỡ và hiệp thông. Vui buồn, thành tựu, đau khổ, lo nghĩ, biến sự cá thể hoặc tập thể, điều gian ác ta phải chịu hoặc cư xử, nhã ý ta nhận được, thành công hoặc thất bại trong hoạt động tông đồ, v.v… - bất kỳ biến sự nào trong cuộc đời cũng có thể, trong môi trường đức tin, trở nên phương thế nghênh đón Đức Giêsu Kitô – nhưng muốn được thế, chúng ta phải mong ước.

2.- Người có tâm hồn cảnh giác thì cũng muốn làm sáng tỏ việc Chúa thăm viếng kẻ khác. Một trong những công việc hòa hợp nhất với sự tôn trọng kẻ khác là giúp đỡ tha nhân nhận biết Chúa khi Người đến trong cuộc đời họ. Chúng ta có thể tự đặt những câu hỏi về ảnh hưởng chúng ta muốn có đối với tha nhân, một ảnh hưởng ít nhiều chính đáng, trong sạch, khéo léo. Nếu ước nguyện sâu rộng của chúng ta là hướng tha nhân chú ý đến Thiên Chúa ngự trong họ, chúng ta sẽ xử sự giống như thánh Gioan Tẩy giả từng chuẩn bị các tâm hồn cho cuộc gặp gỡ Đức Kitô, và trong khi làm công việc đó, ông cố ý khiêm hạ khuất mình đi.

36. Chúng ta có phải là những đứa con hư không?

(Trích trong ‘Giảng Lễ Chúa Nhật’ của Yvane Fournier-Guérard)

Dù chúng ta đã nhận được mọi sự từ Chúa Cha nơi Con Một Ngài, chúng ta cũng phải chu toàn sứ vụ, tỉnh thức và thiết tha ước muốn ơn cứu độ nhờ việc Chúa Kitô đến.

Chẳng bao lâu nữa … có quà.

Mọi sự đều sẵn sàng khi chúng ta mở những gói quà tượng trưng cho Tình yêu mà Chúa Kitô đến đổ tràn trên trần thế.

Hàng nghìn trẻ con sẽ nhận được quà đến nỗi sau khi được đầy dẫy như vậy tâm tình duy nhất còn lại sẽ đôi khi là tâm tình thiếu vắng vô cùng. Vì nhận được quá nhiều nên thường ta có cảm tưởng đã không nhận được gì cả, vậy nên thất vọng chua xót và chờ đợi.

Trái lại, đứa trẻ chỉ mong muốn và xin một điều thôi và được điều này thì sẽ mãn nguyện. Tất cả thời gian chờ đợi, hy vọng có được điều mình ham muốn, mang đến cho điều này một giá trị hầu như vô song.

Bà nội, bà ngoại chúng ta còn nhắc chúng ta nhớ một cách cảm động quả cam và vài cục kẹo đặt trong vớ của họ treo lên trước ngày đầu năm. Quả thật, tầm quan trọng của việc chuẩn bị đón nhận làm cho niềm vui (hoặc nỗi thất vọng) tăng lên khi biến cố xẩy đến. Người ta sẽ nói về đứa trẻ không hài lòng với những món quà của mình rằng nó khổ sở nếu cha mẹ không cho nó những gì nó xin; hoặc nó là con cưng nếu nó nhận được mọi sự mà không gì làm nó hài lòng cả.

Chúng ta có phải là những đứa con hư không?

Chúng ta bắt đầu vào mùa Vọng. Chúng ta chờ đợi gì nơi việc Chúa Kitô đến? Có thể là những đòi hỏi của chúng ta nhiều đến nỗi lời đáp của Chúa có vẻ không làm chúng ta hài lòng? Hoặc hơn nữa chúng ta đã ngưng cầu xin, vì tưởng rằng mọi sự sẽ được ban dư dật không cần cố gắng nào cả?

Tốt nhất là chỉ chờ một điều thôi, điều quan trọng nhất, chờ đợi Chúa Kitô đến trong cuộc đời chúng ta. Ta hãy xem có cách nào để cải tiến cuộc đời mình không.

Một thái độ tỉnh thức.

Chúa Giêsu nói với các môn đệ về việc Ngài đến. Ngài nhắc cho họ nhớ rằng thế giới cần ơn cứu độ hơn mọi sự khác. Ngài cố gắng làm cho họ hiểu rằng điều chính yếu là Ngài, nhưng phải khát khao, chuẩn vị đón tiếp Ngài.

Như người đầy tớ được chủ giao nhà cho, phải chờ đợi chủ về bất cứ giờ nào, ban ngày và ban đêm, cũng vậy chúng ta phải tỉnh thức, hy vọng, ước mong Chúa đến trong cuộc đời chúng ta.

Ngôi nhà được cho chúng ta mượn chứ không phải cho đứt đâu. Lời Chúa được giao cho chúng ta, nhưng để làm cho chúng ta sống. Lẽ ra việc hiểu biết Chúa phải soi sáng những lựa chọn của chúng ta về cuộc sống. Những ơn thiêng liêng dùng để tôn vinh Ngài và sự kết hợp với Chúa Con giúp chúng ta đứng vững cho đến cùng.

Hiện diện và vắng mặt.

Cuộc nhập thể đã xảy ra. Ngài đã đến trong thế giới chúng ta. Ngài đã bước đi trên những nẻo đường của chúng ta, đã sống cuộc đời làm người hằng ngày của Ngài, đã yêu thương và cầu nguyện. Khi Chúa Giêsu nói với các môn đệ về niềm mong đợi Ngài đến, thì hôm nay chúng ta đã hiểu Ngài muốn nói gì vì chúng ta đang sống vào thời cuối của lịch sử. Ngài sẽ chết, sẽ sống lại, sẽ sai Chúa Thánh Thần đến và sẽ hứa rằng một ngày kia mọi sự sẽ được qui tụ lại trong một Trời mới Đất mới. Đây là cái nhìn về ơn cứu độ theo đường thẳng.

Có một cái nhìn khác, có lẽ đúng theo hình ảnh Thiên Chúa hơn, một cái nhìn của chốn vĩnh hằng nơi mà mọi sự đã có rồi và mọi sự luôn luôn đang thể hiện. Theo cái nhìn này ta có thể chờ mong Ngài đến mọi ngày trong lúc vẫn cám ơn Ngài đang có mặt và đã có mặt ở giữa chúng ta. Món quà của Ngài, ta phải chờ mong, nhưng đồng thời đã được nhìn thấy tất cả những món quà được ban cho ta hằng ngày, biểu lộ tình âu yếm và lòng tốt của Thiên Chúa qua những người xung quanh chúng ta.

Vấn đề của con tim.

Nơi Con Một Ngài. Thiên Chúa trao hiến chính mình để cứu độ nhân loại. Nơi chúng ta, Ngài đã đặt Thần Khí của Ngài và những ân huệ thiêng liêng mà chúng ta phải khám phá ra mỗi ngày để đi vào sự hiệp thông với Ngài. Cuối cùng, việc Con Chúa đến trong lòng chúng ta chỉ được thể hiện tốt đẹp khi chúng ta biết nhận ra Ngài và đồng thời khát khao Ngài.

Trong Thánh lễ này, chúng ta hãy xin “Ngài đến và tỏ Thánh Nhan Ngài cho chúng ta”, để phép lạ của Tình yêu muôn thuở của Ngài được thể hiện, hôm qua, hôm nay và ngày mai.