Xa mặt, không cách lòng - ViKiNi

(Trích trong ‘Xây Nhà Trên Đá’ của Lm. Giuse Vũ Khắc Nghiêm)

Câu nói: “Xa mặt cách lòng” tiết lộ một sự thật chua chát của lòng con người. Khi xa nhau thì người ta dễ quên nhau. Bao nhiêu đôi vợ chồng đỗ vỡ vì sống xa nhau. Bao nhiêu con cái xa cha mẹ, thì dễ thành bất hiếu, bất nhân, bụi đời, hư hỏng. Bao nhiêu đầy tớ khi chủ vắng nhà thì như gà mọc đuôi tôm. Đúng như dụ ngôn đầy tớ bất trung (Mt. 24, 48-51)

Đức Giêsu muốn đề phòng cho các môn đệ khỏi lâm vào cảnh đau lòng xa mặt cách lòng, nên trước khi về trời, về cùng Chúa Cha, Người đã đảm bảo với môn đệ rằng về phía Thiên Chúa không có chuyện xa mặt cách lòng, và về phía con người cần phải giữ lời Thầy để xa mặt, nhưng không cách lòng.

1- Về phía Thiên Chúa: Xa mặt, không cách lòng. Để đảm bảo chắc chắn dù Đức Giêsu về trời, về cùng Chúa Cha, thì “Cha Thầy và Thầy sẽ đến và ở với anh em”, “Cha Thầy còn phái đến nhân danh Thầy, Đấng bào chữa là Thánh Thần sẽ dậy anh em mọi điều và sẽ làm cho anh em nhớ lại mọi điều Thầy đã nói với anh em”. Đức Giêsu còn đoan hứa rõ ràng: “Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế. Chứ không để anh em mồ côi đâu”. “Vì Thiên Chúa đã thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một của Ngài cho thế gian được sống và sống dồi dào”. Như vậy, cả Ba ngôi Thiên Chúa đều đến ở trong anh em, anh em được yêu mến, dậy dỗ, được bào chữa, nâng đỡ và được ban phúc bình an, không còn phải xao xuyến, sợ hãi, mà còn được vui mừng vì Thầy về cùng Chúa Cha cao trọng hơn Thầy. Vậy, về phía Đức Giêsu, càng xa mặt về phần xác bao nhiêu, thì về phần thiêng liêng càng gắn bó kết hợp với anh em ở khắp mọi nơi, và khắp mọi lúc.

2- Về phía con người: Xa mặt, phải làm sao để không cách lòng?

Để đề phòng khi xa mặt Chúa, mà lòng mình không xa Chúa; khi chủ vắng nhà, đầy tớ không bất trung mọc đuôi tôm, thì Đức Giêsu đã bảo: “Ai yêu mến Thầy thì sẽ giữ lời Thầy” giữ lời Thầy, thực thi lời Thầy, sống lời Thầy, truyền bá lời Thầy, mới chứng tỏ lòng yêu mến Thầy. Như thế, xa mặt, nhưng không cách lòng. Giữ lời Thầy là một trắc nghiệm rõ nhất, chính xác nhất về lòng mến Chúa. “Lửa thử vàng, gian nan thử đức” thì giữ lời Thầy là lửa thử lòng mến Thầy. Trong khoa học, để biết chắc một giả thuyết đúng, người ta phải thử bằng thí nghiệm, bao lâu chưa chứng nghiệm chắc chắn, thì chỉ là giả thuyết, chưa có giá trị khoa học. Nhà bác học Pasteur đã bác bỏ giả thuyết tự vật chất sinh ra sinh vật. Ông đã làm thí nghiệm nhiều lần đem dấm lên núi cao, nơi không khí trong sạch không có vi khuẩn, dấm không bao giờ lên men. Dấm chỉ lên men khi có vi khuẩn. Nhờ thí nghiệm đó, Pasteur đã phát minh ra khoa vi trùng học để chữa bao nhiêu chứng bệnh của con người.

Đức Giêsu đã dậy chúng ta khám phá ra lòng mến Chúa bằng phương pháp “giữ lời Chúa”. Hãy làm thí nghiệm xem chúng ta có lòng mến Chúa thật hay giả: “Ai yêu mến Thầy thì sẽ giữ lời Thầy”.

Các môn đệ sống với Thầy bằng xương bằng thịt, ai cũng tỏ ra yêu mến Thầy. Nhưng khi xa mặt Thầy, khi Thầy về cùng Chúa Cha, các ông muốn biết mình còn yêu mến Thầy nữa không, thì phải xem mình có thực thi lời Thầy không? Nếu các ông giữ lời Thầy, sống theo lời Thầy, chứng tỏ chắc chắn các ông còn yêu mến Thầy. Quả thực, trừ Giuda, hết thảy các môn đệ chẳng những giữ lời Thầy, sống lời Thầy, mà còn rao giảng lời Thầy, viết sách truyền bá lời Thầy cho muôn dân, muôn thế hệ. Các ông còn hy sinh chịu chết để chứng tỏ lời Thầy thật là lời hằng sống, lời của Chúa Cha ban ơn cứu độ, ban sự sống hạnh phúc muôn đời cho những ai tin và giữ lời Thầy: “Lời Thầy nói với anh em là Thần khí và sự sống” (Ga. 6, 63) “Ai nghe lời Thầy và tin vào Đấng đã sai Thầy thì có sự sống đời đời” (Ga. 5, 24). “Ai tuân giữ lời Tôi, sẽ không bao giờ phải chết” (Ga 8, 51). Các môn đệ đã giữ lời Thầy để chứng tỏ lòng mến Chúa và nhờ đó các ông được phần thưởng vinh quang muôn đời.

Phần chúng ta thì sao? Có bao giờ chúng ta dùng phương pháp “giữ lời Thầy” để thử mình có lòng mến Chúa không?

Thường thì chúng ta tưởng mình có lòng mến Chúa bằng đi lễ, đọc kinh, dâng hoa, rước kiệu, tổ chức Giáng sinh, Phục sinh long trọng vui vẻ… Như thế là yên tâm mình đã giữ đạo, là có lòng mến Chúa. Sợ rằng chúng ta chỉ kính bằng môi miệng mà lòng xa Thiên Chúa!

Có người tưởng mình giữ trọn mười điều răn như chàng thanh niên giầu có trong Tin Mừng “đã giữ tất cả các điều đó từ thuở nhỏ” (Mt. 19, 16-22; Lc. 18, 18-23). Anh tưởng như thế là được sống đời đời! Thật lầm to! Lời Chúa không phải chỉ có mười điều răn theo lối sống tiêu cực của anh, anh chưa có lòng mến Chúa và yêu người tích cực.

Chúng ta phải tích cực giữ lời Chúa, sống lời Chúa, thực thi lời Chúa và loan truyền lời Chúa như các môn đệ đã thi hành và ghi chép lại trong Tin Mừng.

Ca dao có câu: “Cá không ăn muối, cá ươn. Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Nếu chúng ta không sống lời Chúa, mặc nhiên là cãi lời Chúa, chắc chúng ta sẽ chẳng được sống đời đời. Người xưa còn khuyên: “Con ơi muốn nên thân người. Lắng tai nghe lấy những lời mẹ cha”. Lời mẹ cha là phàm nhân còn có sức huấn luyện con cái nên người tốt: Huống chi lời Chúa, làm sao chúng ta không lắng nghe?

Lạy Chúa Giêsu, thân phận con là loài hình hài thể xác, luôn bị hấp dẫn bởi hình danh sắc tướng mầu mè cụ thể trước mắt. Khi xa mặt, dễ cách lòng, xin nâng đỡ phận hèn mệnh bạc của con, để con tận tình giữ lời Chúa. Xin Lời Chúa sẽ soi sáng con yêu mến Chúa và gắn bó với Chúa luôn mãi.

2. Yêu thương

Các con hãy yêu thương nhau.

Một con vật bị chết hay một món đồ bị mất, chúng ta lấy làm tiếc chứ không ai lấy làm thương. Tiếng thương là tiếng được dành riêng cho con người. Sở dĩ con người ta dễ thương là vì đã được tạo dựng nên giống hình ảnh Thiên Chúa. Nhưng hình ảnh ấy đã bị tội nguyên tổ làm cho đáng ghét. Dẫu vậy Thiên Chúa vẫn nhìn thấy nhân loại dễ thương, cho nên đã sai Con Một Ngài xuống thế để cùng ăn, cùng ở, cùng làm với họ và sau cùng đã đổ máu ra để cứu chuộc họ.

Như vậy Thiên Chúa đã trút tình yêu của Ngài vào chúng ta, và Ngài mới thấy chúng ta dễ thương. Phần chúng ta cũng thế, nếu biết trút tình thương vào những người chung quanh, chúng ta sẽ thấy họ dễ thương. Nói như vậy không có nghĩa là phải bóp bụng mà thương bằng một tình thương bất đắc dĩ, một tình thương giả tạo, chỉ có bề mặt mà không có bề sâu, hờ hững và gượng ép. Không phải là như thế. Nếu không thành thực với mình, thương mà đầy thành kiến, thương mà đầy ngờ vực, thì làm sao tránh khỏi những cảnh chướng tai gai mắt.

Nếu chúng ta cứ đinh ninh rằng: xã hội chỉ toàn những kẻ trộm cặp, thì quả nhiên chúng ta sẽ gặp phải nhiều người bất lương. Trái lại nếu chúng ta cho rằng những người láng giềng là những người tử tế, hiền lành, thì chúng ta sẽ gặp được những kẻ dễ thương.

Ông Diogène nghĩ rằng chung quanh mình chỉ toàn những kẻ dễ ghét, vì thế ông đã đốt đuốc đi giữa ban ngày để tìm người mà cũng chẳng thấy được ai dễ thương cả. Trái lại Đức Kitô quan niệm rằng trong thiên hạ ai cũng dễ thương, nên dù đi qua giữa vùng đất thù địch Samaria, Người cũng không gặp thấy ai dễ ghét. Vì thế, bộ mặt xã hội chung quanh, phần lớn do lập trường, do tâm trạng của tôi như lời Thánh Kinh: Gieo gió thì gặt bão, gieo ghen ghét thì sẽ gặt thù hằn, gieo tình yêu thì sẽ gặt được mến thương.

Người sống bên cạnh chúng ta dễ thương hay dễ ghét, phần lớn là do nơi hình ảnh chúng ta sẵn có đối với họ. Rồi một khi đã quan niệm họ khó thương và dễ ghét, tự nhiên chúng ta sẽ tìm cách trốn tránh. Thế nhưng cách cư xử và thái độ thương yêu của chúng ta lại có một ảnh hưởng rất lớn, vì góp phần xây dựng cuộc đời cho họ, để họ thêm can đảm, thêm hứng khởi, thêm lạc quan. Một luật tâm lý rất tầm thường đó là ai cũng muốn được lý tưởng hoá trong tâm hồn kẻ khác. Bởi vì nếu người ta cho tôi là tốt, là đứng đắn, là thánh thiện, tự nhiên tôi cảm thấy có một bàn tay vô hình thúc đẩy tôi cố gắng hầu trả lời cho dư luận thơm đẹp kia.

Nếu Chúa Giêsu không nhìn Phêrô cách âu yếm thì người môn đệ thất trung ấy làm gì có thể hồi tâm tỉnh ngộ được. Nếu Chúa Giêsu thiếu dịu hiền và kiên nhẫn đối với Mađalena, thì làm sao cô gái giang hồ ấy đã có thể đứng dậy ra khỏi cảnh bùn nhơ tội lỗi.

Tóm lược những điều vừa trình bày, chúng ta đi tới một kết luật: Điều lạ lùng không thể nào hiểu nổi, đó là Thiên Chúa đã yêu thương chúng ta, yêu thương đến nỗi đã cúi xuống làm một người giống như chúng ta, biết đói biết khát, biết cười biết khóc, biết đau khổ biết buồn phiền, biết tủi nhục biết cảm xúc như tôi và vì tôi.

Nếu chúng ta hiểu được phần nào tại sao Thiên Chúa Đấng hạnh phúc vô cùng lại đem lòng thương tôi, dù tôi là kẻ rất khó thương, thì tôi sẽ không còn thấy cực nhọc khi phải tuân mệnh lệnh Chúa mà cư xử dễ thương với đồng loại nữa.

3. Sống Lời Chúa

Ngày hôm nay, người ta thường dùng rất nhiều những dấu hiệu để nói lên một điều gì đó. Dấu hiệu ngoài đường phố, dấu hiệu tại phi trường, dấu hiệu trong lớp học… Chẳng hạn một tấm bảng vẽ hai em nhỏ cắp sách, đó là dấu hiệu gần tới trường học, xe cộ phải thận trọng,

Trong lãnh vực tôn giáo, chúng ta cũng thường dùng những dấu hiệu bên ngoài để nói lên tâm tình, ý nghĩa hay ơn thánh bên trong. Chẳng hạn chúng ta quì gối để tỏ lòng tôn kính khi tham dự thánh lễ hay khi lãnh nhận các bí tích.

Tuy nhiên, điều đáng buồn đó là chúng ta chỉ chú trọng tới những dấu hiệu, những nghi thức bên ngoài mà quên mất điều chính yếu, đó là ý nghĩa và tâm tình bên trong.

Có những người tín hữu cận thận chu toàn những dấu hiệu bên ngoài như làm dấu thánh giá, đi nhà thờ và xưng tội rước lễ, khiến cho mọi người cứ tưởng rằng họ là những kẻ đạo đức và tốt lành.

Một bài thánh ca tuyệt vời và những nghi thức trang trọng có thể làm cho những người chung quanh cảm động đến rơi cả nước mắt. Tuy nhiên, nào có ích gì khi họ không mang lấy những tâm tình bên trong.

Nếu chỉ chạy theo hình thức và chỉ sống đạo trong nhà thờ, thiết tưởng chúng ta nên nhớ lại lời khuyên nhủ sau đây của thánh Giacôbê tông đồ:

- Anh em hãy thực thi lời Chúa, chứ không phải chỉ nghe suông mà thôi. Kẻ nghe mà không thực thi Lời Chúa cũng giống như một người soi gương. Hắn nhìn rồi bỏ đi và quên mất khuôn mặt mình như thế nào.

Phải chăng nhiều người trong chúng ta cũng đã nghĩ và làm như vậy?

Khi đi tham dự thánh lễ, họ chăm chú cầu nguyện thật sốt sắng. Ở trong nhà thờ, họ là những chú chiên ngoan. Thế nhưng, khi cánh cửa nhà thờ khép lại, ném họ vào giòng chảy cuộc đời, thì họ bỗng quên mất tất cả, họ vội hóa kiếp thành một loài lang sói: cũng gian tham, cũng độc ác, cũng thù oán…Họ chẳng bao giờ ý thức được rằng cuộc sống phải là như một thánh lễ nối dài. Họ chỉ sống đạo trong nhà thờ mà không sống đạo trong lòng cuộc đời. Hay nói cách khác, đời sống của họ dường như đã được chia thành những ngăn và đạo đức cũng chỉ là một ngăn nhỏ bé, hoàn toàn tách biệt, chẳng liên can và chẳng ảnh hưởng gì tới ngăn nghề nghiệp, ngăn nghĩ ngơi, năn ăn uống, ngăn gia đình, ngăn xã hội…

Nếu chỉ sống đạo một cách hời hợt bên ngoài như thế, thì Kitô hữu cũng như Kitô giáo sẽ chẳng thể nào trờ nên men trong bột, ánh sáng trong đêm tối, muối mặn trong thức ăn, hầu cảm hóa được gia đình, xã hội và những người chung quanh.

Đức tin không phải chỉ là một bộ quần áo đẹp chúng ta mặc vào trong những ngày lễ lớn khi đến nhà thờ, rồi sau đó, cởi bỏ và cất kỹ trong tủ. Trái lại đức tin phải bén rễ sâu và thấm nhiễm vào từng tư tưởng, từng lời nói và từng việc làm của chúng ta, như lời thánh Phaolô đã khuyên nhủ:

- Dù ăn, dù uống, dù làm bất cứ việc gì, anh em hãy làm vì Đức Kitô.

Trái đất xoay quanh mặt trời thế nào thì toàn bộ cuộc sống của chúng ta cũng phải xoay quanh Đức Kitô như vậy, để rồi chúng ta có thể nói lên như thánh Phaolô:

- Tôi sống, nhưng không còn là tôi sống, mà là chính Đức Kitô sống trong tôi.

Người Kitô hữu phải dám liều, dám hy sinh, dám dấn thân vào những môi trường xã hội để làm chứng cho Tin mừng. Người Kitô hữu phải sống đạo ở mọi nơi và trong mọi lúc. Hay nói một cách khác: trong bất kỳ hoàn cảnh nào, người Kitô hữu cũng phải sống Lời Chúa, tuân giữ những điều Ngài truyền dạy, như lời Ngài đã phán qua đoạn Phúc âm hôm nay:

- Ai yêu mến Thày, thì sẽ giữ lời Thày. Cha Thày sẽ yêu mến người ấy. Và chúng ta sẽ đến và ở trong người ấy. Trái lại, ai không yêu mến Thày, thì không giữ lời Thày. Và lời các con nghe đây không phải là của Thày, nhưng là của Chúa Cha, Đấng đã sai Thày.

Trong khi sống lời Chúa, thực thi những điều Ngài truyền dạy, chúng ta vừa làm chứng cho Tin mừng và biểu lộ được lòng yêu mến, trung thành và gắn bó của chúng ta đối với Chúa.

Để kết luận, tôi xin kể lại một mẩu chuyện như sau:

Ngày kia, Đức Khổng tử đã hỏi các học trò của mình:

- Các con có nguyện vọng gì về tương lai, thì hãy nói lên để chia sẻ cho mọi người cùng biết.

Trước hết, Tử cống liền nói:

- Con muốn làm một vị tướng đem quân tiêu diệt hết mọi kẻ thù cho đất nước được an bình thịnh vượng,

Tiếp đến, Tử lộ bèn thưa:

- Con muốn làm một nhà ngoại giao, đem ba tấc lưỡi đi giàn xếp mọi nỗi bất hòa giữa các dân các nước trong thiên hạ.

Còn Nhan tử, chần chừ một lúc rồi mới nói:

- Nguyện vọng của con là đem nhân nghĩa truyền bá sâu rộng, để mọi người thực thi câu tứ hải giai huynh đệ, bốn bể đều là anh em. Một khi đã yêu thương nhau, thì khỏi phải đem quân đi dẹp loạn, cũng như khỏi phải mang ba tấc lưỡi đi hòa giải…

Với chúng ta cũng thế. Hãy lắng nghe và thực thi Lời Chúa, nhất là tuân giữ giới luật yêu thương, nhờ đó bản thân chúng ta được hạnh phúc, gia đình chúng ta được hòa thuận, xã hội chúng ta được an vui, đồng thời nhờ đó chúng ta còn biểu lộ được lòng yêu mến và trung thành của chúng ta đối với Chúa như lời Ngài đã phán: Ai yêu mến Thày thì tuân giữ lời Thày.