XIN HIỆP NHẤT CHÚNG CON NÊN MỘT- Lm Anphong Trần Đức Phương

Nhớ hồi tôi còn học ở Đai Chủng Viện, vào những ngày Tuần Thánh, Cha Linh Hướng thường khuyên chúng tôi trong giờ suy niệm Lời Chúa (Lectio Divina) mỗi ngày, nên đọc Phúc Âm theo Thánh Gioan, các Chương 13, 14, 15, 16 và 17. Trong đời sống Linh Mục, vào những ngày Tuần Thánh, dù rất bận rộn, nhưng chúng tôi vẫn dành thời giờ để đọc và suy gẫm những đoạn Thánh Kinh rất cảm động và rất quan trọng này. Hơn nữa, trong bầu khí thánh thiêng của Tuần Thánh, khi đọc những đoạn Thánh Kinh này, tâm hồn càng thêm thấm thía những Lời Chúa nhắn nhủ.

Đây là những đoạn Thánh Gioan đã ghi lại những lời ‘trối trăn’ tâm huyết Chúa Giêsu nói với các Tông Đồ vào những giờ phút cuối cùng cuộc đời trần thế của Chúa, trong bữa Tiệc Ly, cũng là bữa ăn ‘Tình thương’ (Agape).

Đặc biệt, Chúa Giêsu nêu lên tình yêu hiệp nhất giữa Ba Ngôi Thiên Chúa, và kêu gọi cũng như cầu xin cho các Tông Đồ luôn biết sống kết hiệp nên một với Chúa, và hiệp nhất với nhau trong tình yêu Chúa.

Để nhấn mạnh sự quan trọng của tinh thần yêu thương và hiệp nhất với Chúa và với nhau, vào cuối Chương 17, trong lời cầu xin với Chúa Cha, bốn lần Chúa Giêsu đã xin để tất cả được “Hiệp Nhất Nên Một!” (Ut Sint Unum! – That They Be ONE!) (Ga 17, 11, 21, 22, 23). Nhưng Chúa Giêsu không phải chỉ cầu nguyện cho các Tông Đồ thân tín của Chúa được hiệp nhất nên một, mà còn cầu xin cho mọi tín hữu luôn biết đồng tâm hiệp nhất với Chúa và với nhau (Ga 17, 20-22).

Để cụ thể hóa, Chúa Giêsu đưa ra hình ảnh Cây Nho, là loại cây rất phổ thông tại Do Thái, và đã được nhắc đến nhiều lần trong Thánh Kinh Cựu Ước (trong sách Tiên Tri Isaia, Gieremia, Egiekien, Hosea và Thánh Vịnh), cũng như Tân Ước.

Đoạn Phúc Âm hôm nay (Ga 15,1-8) nhắc đến hình ảnh và lời mời gọi của Chúa Giêsu với các Tông Đồ và mọi người tín hữu chúng ta: Thày là Cây Nho, chúng con là ngành nho… Như những ngành nho chỉ sinh hoa kết trái nếu gắn liền với thân cây nho, thì chúng ta cũng chỉ có thể là môn đệ đích thực của Chúa , và ‘sinh nhiều hoa trái’ nếu chúng ta biết sống hiệp nhất với Chúa và hiệp nhất với nhau trong tình yêu Thiên Chúa Ba Ngôi.

Khi Chúa Giêsu đã về trời, và sau khi đã được ơn Chúa Thánh Thần thánh hóa (Cv. 2, 1-4), các Tông Đồ theo lời Chúa dạy, đã đi rao giảng Tin Mừng và tập hợp các tín hữu thành MỘT trong Hội Thánh Chúa, và tất cả các tín hữu đều đồng tâm nhất trí với nhau (Cv. 2, 44-47).

Tinh thần yêu thương, hiệp nhất trong Hội Thánh rất quan trọng, nên trong Bài Đọc II hôm nay (Gioan 3, 18-24), Thánh Gioan nhấn mạnh “Đây là Giới Răn của Chúa, là chúng ta hãy yêu thương nhau… và yêu thương không phải chỉ bằng lời nói, mà bằng chính việc làm…”

Trong Bài Đọc I (Cv 9, 26-31), Thánh Luca ghi lại sự việc Thánh Phaolô, sau khi được ơn trở lại, đã mạnh dạn rao giảng Đạo Thánh Chúa, và đã tìm đến Giêrusalem để cùng hiệp thông với các Tông Đồ và các Tín Hữu trong Hội Thánh. Sau đó, Thánh Phaolô lại nhấn mạnh nhiều lần: Các tín hữu phải hiệp nhất với nhau trong cùng Một Hội Thánh để có thể hiệp nhất với Chúa. Ngài đã nói đến Hội Thánh như Thân Thể Mầu Nhiệm mà Chúa Giêsu là đầu (Ep 5, 23) và tất cả các tín hữu là các chi thể. Mặc dầu các chi thể thì nhiều và khác nhau, nhưng cũng trong một thân thể (1Cr 12,12-17); vì thế, Hội Thánh ở nhiều nước trên khắp thế giới, nhưng duy nhất: “Chỉ có một Thiên Chúa, một Đức Tin, một Phép Rửa…” (Ep 4, 5-6). Trong Hội Thánh, không phân biệt màu da, chủng tộc, ngôn ngữ, đàn ông hay phụ nữ, nhưng tất cả chỉ là một trong Chúa Kitô là đầu Hội Thánh (Gl 3, 26-28).

Chúa Giêsu là đầu Hội Thánh, là Chúa Chiên Nhân Lành, nhưng Ngài đã đặt Thánh Phêrô đại diện Ngài ở trần gian (Mt 16, 18-19; Ga 21, 15-17). Các vị Giáo Hoàng và hàng Giáo Phẩm cũng là những vị Chúa đã chọn qua các thời đại để chăn dắt đoàn chiên Chúa ở trần gian. Khi chúng ta hiệp nhất với Chúa và Hội Thánh, là chúng ta cũng hiệp nhất với hàng Giáo Phẩm và toàn thể Dân Chúa trên toàn thế giới.

Dù Hội Thánh luôn thích nghi với nền văn hóa, truyền thống và ngôn ngữ của mỗi dân tộc, nhưng chúng ta tin “Giáo Hội duy nhất”, và vì thế không thể có Giáo Hội tự trị; không thể có Giáo Hội quốc doanh! Khi chúng ta tách ra khỏi Hội Thánh Chúa, là chúng ta ‘như ngành nho đã tách rời khỏi thân cây nho’, hay như một chi thể đã tách rời khỏi thân thể.

Vậy, sau khi chúng ta đã chịu Phép Thánh Tẩy và được lãnh nhận ơn Chúa Thánh Thần, chúng ta trở thành một chi thể trong gia đình Giáo Hội, và được hưởng muôn ơn Thánh Chúa qua các Phép Bí Tích, và lúc đó ‘chúng ta như ngành nho được liên kết với thân cây nho, được chung cùng một ‘sức sống’ và sẽ sinh hoa kết quả dồi dào là những ‘việc lành phúc đức’ trong tình bác ái phụng sự Chúa và giúp đỡ lẫn nhau trên cuộc hành trình về Quê Hương Nước Trời.

Lạy Chúa, “xin hiệp nhất chúng con nên một trong tình yêu Chúa. Xin hiệp nhất chúng con như Ngài liên kết với Cha. Xin giải thoát chúng con xa điều bất hòa, chia rẽ! Xin liên kết muôn người trong lòng mến Chúa Cha muôn đời…” (Thành Tâm, Bài Ca Hiệp Nhất).

CHÚA NHẬT V PHỤC SINH- Năm B

CÂY NHO VÀ CÀNH NHO- Trích Logos B  

Chúa Nhật 5 mùa Phục Sinh hôm, chúng ta nhắc đến câu chuyện có thật đã được đăng trên báo Medimundo của Nam Mỹ.

Bé gái Angelina Lornadi sống ở thành phố Dorila bị ung thư bao tử. Sau nhiều cuộc giải phẫu và nhiều cách điều trị với tất cả mọi cố gắng, bác sĩ Cortez đành phải báo tin buồn cho bà Maria, mẹ của bé Angelina, là ông đã bó tay và bé Angelina sẽ chết. Bà Maria như hóa điên khi nghe điều đó. Bà quì bên cạnh người con gái và cầu nguyện. Mọi người nghe thấy bà cầu xin với Thiên Chúa cho bà chết thay cho con bà. Mọi người ra khỏi phòng cho bà được yên. Khi trở lại, họ không thể tin ở mắt mình : bé Angelina đang đứng cạnh giường, trông rất rạng rỡ và khỏe mạnh, còn bà Maria đang nằm gục trên giường. Bà thều thào nói : “Thiên Chúa đã đáp lại lời cầu nguyện của tôi”.

Bác sĩ Cortez hết sức kinh ngạc và hoài nghi. Ông cho khám nghiệm bé Angelina và thấy rằng cô bé hoàn toàn khỏe mạnh. Ông cho xét nghiệm bà Maria, và thấy rằng bà sắp chết vì chứng bệnh ung thư bao tử trước đó con gái bà đã mắc phải. Bà Maria đã chết sau đó vài giờ.

Bác sĩ Cortez đã nói : “tôi không thể giải thích được việc này trên phương diện y học. Có lẽ tôi chưa hiểu hết sức mạnh huyền bí của tình mẫu tử, hoặc một thế lực siêu nhiên nào đó.

Câu chuyện trên thật khó hiểu đối với vị bác sĩ, nhưng cũng là điều khó hiểu đối với chúng ta. Thiên Chúa đã nhận lời cầu nguyện của bà mẹ, cho bà được chết thay cho con mình chăng ? Điều đó chúng ta không biết rõ. Tuy nhiên, chúng ta biết chắc một điều : giữa người mẹ và đứa con luôn có một sợi dây thiêng liêng gắn chặt họ nên một. Đó chính là sợi dây tình yêu nhiệm mầu.

Hôm nay, trong bài Tin Mừng theo thánh Gioan, Chúa Giêsu đã diễn tả sợi dây tình yêu nối kết Ngài với các môn đệ qua hình ảnh “cây nho và cành nho”. Đây là một hình ảnh gần gũi và thân quen với người dân Palestine. Chúa Giêsu đã mượn hình ảnh ấy để nói lên mối liên hệ sâu xa giữa chúng ta với Chúa : “Thầy là cây nho các con là cành. Ai ở trong Thầy và Thầy ở trong người ấy, người ấy sinh nhiều trái”.

Dụ ngôn “cây nho và cành nho” chứa đựng hai điều trái ngược nhau, nhưng lại bổ túc cho nhau : cành nho phải dính liền với thân nho mới có thể sinh trái được. Nếu cành bị cắt lìa khỏi thân cây, sẽ bị khô héo. Tuy nhiên, cành nho được cắt tỉa mới có thể sinh nhiều trái. Theo kinh nghiệm người trồng nho, cành nho được cắt tỉa, cành nho càng cho nhiều trái. Từ đó, chúng ta có thể rút ra 2 bài học từ hình ảnh “cây nho và cành nho” : không được cắt lìa, nhưng phải cắt tỉa.

“Ở trong Thầy”

Qua hình ảnh cành nho gắn liền với thân nho, Chúa Giêsu muốn nhắc đến mối liên kết giữa Ngài với các môn đệ : “Các con ở trong Thầy và Thầy ở trong các con. Cũng như cành nho tự nó không thể sinh trái được nếu không dính liền với thân nho. Các con cũng vậy, nếu không ở trong Thầy”.

Trong đoạn Tin Mừng ngắn ngủi hôm nay, có đến 8 lần Chúa Giêsu nhắc đến cụm từ “ở trong Thầy”. Sở dĩ Chúa nhắc lại nhiều lần những từ ngữ ấy, bởi vì đó là một nguyên lý hệ trọng để con người được tham dự vào sự sống thần linh của Thiên Chúa.

Chúa Giêsu chính là cây nho, các kitô hữu là cành. Nếu cành gắn chặt với thân cây, sẽ tiếp nhận được dòng nhựa sống. Cành càng gắn bó với cây, cành càng sinh nhiều hoa trái. Cũng vậy, càng liên kết mật thiết với Chúa, người kitô hữu càng nhận được dồi dào sự sống thần linh và càng sinh nhiều hoa trái.

Khi nhắc lại nhiều lần từ ngữ “ở trong Thầy”, Chúa Giêsu còn mong muốn được “ở trong các con”. Nghĩa là Ngài muốn kết hợp với chúng ta trong mối dây tình yêu khắng khít. Cành cần có cây để sống, nhưng cây cũng cần có cành để sinh hoa trái. Cũng thế, chúng ta cần có Chúa biết bao để chúng ta được sống dồi dào, nhưng Chúa cũng cần chúng ta biết bao để tỏ bày tình yêu của Ngài và để cho tình yêu ấy được đáp trả và thăng hoa.

Cắt tỉa để sai trái hơn

Có một điều nghịch lý trong mối tương giao giữa chúng ta với Chúa. Đó là, một đàng chúng ta không được tách lìa khỏi tình thương của Ngài, đàng khác chúng ta phải để cho Ngài cắt tỉa chúng ta để chúng ta được tốt tươi và sinh hoa kết trái nhiều hơn.

Theo kinh nghiệm của những người trồng cây, muốn cho cây cối sinh nhiều hoa trái, người ta không được để cây phát ra nhiều lá và cành rườm rà vô ích. Người ta sẽ cắt tỉa lá và cành không cần thiết, để nhựa cây nuôi dưỡng hoa trái nhiều hơn. Từ vết cắt tỉa của cây, những chồi non sẽ nhú ra, hứa hẹn một mùa hoa trái xum xuê.

Sự cắt tỉa nào mà không đau đớn và tiếc xót ? Sự cắt tỉa nào mà không đòi hỏi phải có hy sinh và đau khổ ? Nhưng đó chính là sự cắt tỉa cần thiết và hệ trọng để chúng ta được sống và sống dồi dào.

Chính Chúa Giêsu cũng được “cắt tỉa” qua khổ đau và cái chết. Trên cây thập giá, Ngài chính là một thân nho bị “cắt tỉa” đến trơ trụi và bi thảm. Từ những vết cắt đau thương trên thân cây nho tả tơi ấy, mầm non ơn cứu độ đã vươn lên. Từ vết thương nơi cạnh sườn Chúa, Giáo Hội được sinh ra và đơm bông kết trái dồi dào.

Chúng ta cũng xin Chúa cũng hãy “cắt tỉa” chúng ta trong hy sinh và khổ đau, để chúng ta lớn lên và trổ sinh hoa trái tốt tươi. Điều quan trọng là ta phải biết “ở trong Chúa” nghĩa là hãy kết hiệp mật thiết với Chúa trong cầu nguyện, trong việc tham dự các bí tích, nhất là bí tích Thánh Thể, để ta được sống trọn vẹn và phong phú.

Nếu Chúa Giêsu là cây nho thật và Thiên Chúa Cha là người trồng nho, chúng ta hãy là những cành nho xum xuê hoa trái, luôn biết vươn mình tới những người anh chị đang sống xa lìa cộng đoàn và Giáo Hội, để ta yêu thương vẫy gọi họ về với vườn nho an bình của Thiên Chúa và hưởng nhờ tình yêu của Ngài.

Hơn ai hết, thánh Gioan đã cảm nghiệm được “Thiên Chúa là tình yêu”. Vì thế, trong bài đọc II, Ngài đã mô tả thế nào là tình yêu mà con người phải có để đáp lại tình yêu Thiên Chúa : tình yêu đó không chỉ dừng lại ở lời nói và miệng lưỡi, trái lại đó phải là “tình yêu sinh hoa trái” bằng việc làm và tuân giữ các điều răn của Chúa.

Ngày kia, diễn viên hài nổi tiếng Jimmy Durante được mời tham gia một buổi trình diễn cho các cựu chiến binh trong thế chiến thứ II. Ông báo với ban tổ chức rằng lịch diễn của mình rất khít khao, nên ông chỉ diễn một đoạn kịch ngắn rồi đi ngay. Dĩ nhiên là ban tổ chức đồng ý.

Nhưng khi Jimmy diễn xong, ông vẫn đứng lại trên sân khấu giữa lúc tiếng vỗ tay và hoan hô càng lúc càng lớn. Ông vẫn đứng đó chờ đợi tiếng vỗ tay chấm dứt… 15 rồi 20 phút… Người thư ký của ông bước ra sân khấu nhắc ông phải đi ngay kẻo trễ. Ông liền chỉ vào hàng ghế trước và nói : “Hãy nhìn xem ! Làm sao chúng ta có thể đi lúc này ?”.

Ở hàng ghế trước có hai cựu chiến binh, mỗi người bị cụt một cánh tay. Một người mất cánh tay phải, người kia mất cánh tay trái. Mỗi người một bàn tay cùng vỗ vào nhau một cách rất nhiệt tình. Đó chính là lý do khiến vua hài Jimmy xúc động đến rơi lệ.

Thật là một bài học đầy ý nghĩa ! Không những chúng ta hãy biết kết hợp với Chúa, mà còn phải biết liên kết với nhau để tìm thấy niềm vui và niềm hạnh phúc trong cuộc sống hàng ngày.

CHÚA NHẬT V PHỤC SINH- Năm B

NHƯ CÀNH NHO GẮN LIỀN VỚI THÂN NHO- Lm. Phêrô Lê Văn Chính

 Hình ảnh vườn nho và cây nho là những hình ảnh thân quen và hàm súc ý nghĩa trong Thánh Kinh để nói về tương quan giữa Thiên Chúa và Israel dân ngài. Israel đã từng được gọi là vườn nho của Thiên Chúa, vườn nho mà ngài yêu thương và chăm sóc và đặt biết bao kỳ vọng (Is 5,1-7). Cách gọi vườn nho là một cách gọi thân mật, yêu thương chăm sóc và cũng hàm chứa trong đó những đòi hỏi của tình yêu. Vườn nho gợi lên tình yêu vì trái nho ngon ngọt, là hình ảnh cao quí của tình yêu, vì sự sống mạnh mẽ của cây nho và trái nho gợi lên hình ảnh sự sống thần linh mà Chúa Giêsu muốn ban tặng cho các môn đệ. Chúa Giêsu đã dùng hình ảnh này, và hơn nữa, người tự ví mình là cây nho đích thực, cha người là người trồng nho và các môn đệ là các cành nho được tỉa gọt cần phải gắn liền với thân nho là chính người để sinh được nhiều hoa trái. Đây là sự thực hiện cụ thể của những gì đã được báo trước qua các sách Tiên tri Isaia 5,1-7; Giêrêmia 5,10. Các môn đệ và những thế hệ các tín hữu tương lai là những người mà Chúa Giêsu muốn nhắm tới trong bài dụ ngôn này, họ là những cành nho gắn liền với cây nho đích thực là Chúa Giêsu.

Mang nhiều hoa trái là điều Chúa Giêsu đòi hỏi và ước mong nơi người môn đệ, điều này chỉ thực hiện được nhờ việc người môn đệ biết gắn liền với thầy Giêsu như cành nho gắn liền với cây nho. Sự gắn bó này là điều kiện thiết yếu để cây nho thông truyền cho cành nho sức sống mạnh mẽ làm cho nó mang được nhiều hoa trái, nếu không cành nho vô dụng phải bị chặt đi và ném vào lửa. Đây là thái độ gắn bó của người môn đệ với thầy trong tình yêu và lòng tin tưởng phó thác và được cụ thể hóa bằng việc giữ những giới răn tình yêu của thầy. Chúa Giêsu nói đến việc Cha là người trồng nho chăm sóc cắt tỉa cho các cành nho được sinh hoa trái: cắt bỏ những cành không sinh trái và tỉa cho những cành sinh trái được xum xuê hơn. Chúa Giêsu vẫn qui cho Cha là Đấng lôi kéo những người môn đệ đến với mình, Chúa Cha thúc đẩy bên trong tâm hồn để cho nhiều người môn đệ biết giữ những lời Chúa Giêsu. Trong mọi việc Chúa Giêsu làm, người hằng qui về ý muốn của Cha, người nhìn thấy thánh ý của Cha và đó là động lực cho hành động của người. Nếu người hiểu mình là cây nho thì Cha là người trồng nho và các môn đệ là cành nho, bởi vì người không thể là cây nho nếu Cha không là người trồng nho, và các môn đệ cũng thế, không thể là cành nho sinh nhiều hoa trái nếu không được gắn bó với người và không được Cha cắt tỉa. Vì thế người nhìn thấy dấu ấn của Cha hoạt động nơi người môn đệ. Người không bao giờ tách rời khỏi ý muốn của Cha trong hành động của mình nên người hiểu rằng sở dĩ người môn đệ có được nhiều hoa trái tốt đẹp đó là nhờ Cha thúc đẩy trong họ làm cho họ biết gắn bó và đến với người. Người luôn hợp nhất với Cha trong hành động nơi người môn đệ, Người  luôn hợp nhất với Chúa Cha và nhờ đó công việc của người đạt được hiệu quả thì về phần người môn đệ, họ cũng cần phải luôn hợp nhất với người là cây nho đích thực để công việc của họ được hiệu quả. Gắn bó với thầy Giêsu cũng là ở lại trong thầy. Đây là sự kết hợp thân mật nên một trong cùng sự sống, sự kết hợp được hiện tại hóa cụ thể bằng việc giữ các giới răn của thầy Giêsu. Việc giữ các giới răn tình yêu là dấu chứng chắc chắn của việc ở lại trong thầy Giêsu. Nhờ sự kết hợp này là giữ các giới răn của thầy Giêsu người môn đệ được ở tận nơi nguồn sung mãn của sự sống, người môn đệ được đón nhận trọn vẹn vào trong sự hợp nhất của đời sống thần linh và nhờ đó lời cầu nguyện của họ được đón nhận vì họ không phải là những người xa lạ mà là những người đã thực sự sống trong đời sống thần linh, hợp nhất với Chúa Con để rồi nhờ đó mà được hợp nhất với Chúa Cha trong nguồn sự sống đích thực.

Các tông đồ và thế hệ các môn đệ và tín hữu đầu tiên là những người gắn liền với Chúa Giêsu, các ngài đã bắt đầu thực hiện cách cụ thể những gì Chúa Giêsu đã nói trước qua hình ảnh cây nho và cành nho. Saolô và Barnaba là những người đã tin tưởng và gắn bó với thầy Giêsu. Họ mạnh dạn đến với các tông đồ và các tín hữu khác. Họ tìm cách hợp nhất trong lời rao giảng với các tông đồ của Chúa Giêsu và các tín hữu. Barnaba không ngần ngại làm chứng cho Saolô trước các tông đồ khác và các tông đồ đã tin tưởng đón nhận Saolô. Từ một người nhiệt thành bắt bớ các Kitô hữu trở thành người nhiệt thành làm chứng cho Chúa Giêsu. Hiệu quả của hoạt động tông đồ của Phaolô là do bởi ông đã biết tin tưởng và gắn bó với thầy Giêsu. Thánh Gioan cũng thế, ông là người nhận thức đời sống thiêng liêng phong phú nơi người tín hữu là thế hệ tiếp nối của các môn đệ, họ được dẫn đưa vào sự sống mới của thầy Giêsu, họ được mời gọi thực hành giới răn tình yêu cách chân thật. Vì thế Gioan đã luôn nhắc nhở các tín hữu hãy thực hành giới răn yêu thương của thầy Giêsu : “anh em đừng yêu thương trên đầu môi chót lưỡi, nhưng phải yêu thương chân thật và bằng việc làm”. Thánh Gioan là người môn đệ đã biết gắn liền với cây nho bằng cách thực hành giới răn tình yêu của thầy một cách mạnh mẽ. Ông đã cảm nghiệm hiệu quả của đời sống mới này và bắt đầu huấn luyện cho những thế hệ mới biết trọng tâm của đời sống Kitô hữu của họ. Trọng tâm này không hệ tại một đời sống hời hợt bên ngoài mà được tập trung ở điều cốt yêú nhất là tin vào thầy Giêsu và thực hiện giới răn yêu thương của người. Chính Thánh Thần của Thiên Chúa được đổ vào lòng người tín hữu làm cho họ bắt đầu sống giới răn yêu thương này, cụ thể đối với các anh chị em tín hữu khác và lan tỏa cho mọi người. Người tín hữu cũng bắt đầu cảm nghiệm những đau khổ và thất bại trong đời sống như những tỉa gọt mà Chúa Cha uốn nắn họ nhiều hơn làm cho họ sống phù hợp hơn với những lời rao giảng của thầy Giêsu; họ bắt đầu biết từ bỏ những tính hư tật xấu và dấn thân để yêu thương và kính trọng các anh chị em của mình.